Çamaşır Mandalı Literatüre Girdi

Ciddi görünüşlü yazılar okuyanları da ; yazanı da biraz sıkıyor. Sevgili okurlar, başlığında şaka kırıntıları bulunan bu yazıda, hafif şakacı bir dille şarjlı bir okuma lambasının yapımı anlatılıyor.

Şehir dışına çıkışlarda, yolda giderken veya konak yerlerinde gece kitap okumak için, çoğu kişide bulunan; düğme pil ile çalışan; küçük okuma lambaları ( şekildeki gibi ) faydalı oluyor. Ama piller bitince yeni pillerin fiyatı lambanın fiyatını çok aşıyor. Bunlar benim de yaşadığım olaylardı. Baktım ki düğme piller pahalı, okuma lambasının ışık veren bölümüne şarjlı pil bağlıyayım dedim. Ama yaklaşık 3 volt gerektiren beyaz LED en az 3 adet AA boyutunda Ni-Cd veya Ni-MH pil gerektiriyordu. Bu pillerin boyutları ise bu lambaya uygun değildi, bir de pillerin şarj sorunu çıkınca pilleri; lambayı ve şarj devresini eski bir adaptörün kutusu içine yerleştirmeye karar verdim. Bu sefer de adaptörün içindeki trafo ve piller kutuya sığmayınca trafo ve adaptörün devresine yol göründü. İyi güzel de şarj işlemini nasıl yapacağız derken, aklıma seri kondansatör kullanarak pil şarj etme fikri geldi. Sonuçta aşağıda şemasını verdiğim devre ortaya çıktı.

Şema ve pillerin resminden anlaşılacağı gibi batarya, 3 yerine 4 adet AA boyutunda nikel metal hidrit pilden oluşmaktadır. Işıklı şarjörün tasarımını yaparken bir yandan da 5 V. DC ile başka bir devre çalıştırıyordum. Deneyin ortasında şehir cereyanı kesilince bu tür deneylerde kullanılabilecek 5 V. luk bir pil gereksinimi ortaya çıktı. Böylece de 3 yerine 4 adet pil kullanmaya karar verdim ve dışarıya 4.8 V.'luk pilin enerjisini verebilmek amacıyla adaptör kutusuna bir tane de çıkış soketi yerleştirdim. Cihaz elektrik şebekesinden ayrıldıktan sonra bu soketten 0.5 A. veya daha az bir akım çekilebilir. Bu akımın alınabileceği süre, pilin kapasitesine ve çekilen akıma bağlıdır.

Adaptör kutusunun içinde pilleri yanyana yerleştirmek için yer yoktu. Ben de resimdeki gibi yerleştirdim. Pillerin seri bağlanması için en iyi yöntem, satıcı tarafından punta kaynağı yapılmasıdır. Kaynak olamıyorsa, pillerin kutuplarını ince bir eğe veya zımpara ile temizleyip (metal tozu vs kalmasın diye dikkakli çalışın) 25-30 wattlık bir havya ile telleri hızlı bir şekilde lehimlemek gerekir. Nikel kadmiyum ve nikel metal-hidrit piller çok ısınırsa, zarar görebilirler.

220 V. ucuna bağlı olan 4 adet 1 μF / 250 V. kondansatör, toplam 4 μF eder. Kullanılan kapasiteler diyot köprüsünün doğru akım bölümünden 250 mA. civarında bir akım akıtarak pillerin yaklaşık 10-14 saat içinde şarj edilmesini sağlar. Şarjı otomatik kesecek bir devre bulunmadığı için, şarj süresini sizin dikkatli seçmenizi ve zamanında durdurmanızı öneririm.

Aşağıdaki tabloda şebekeye seri giren kapasite değerlerine göre pilden geçen DC şarj akımı değerleri görülmektedir

Kondansatörlere bağlı seri 3 adet 100 kΩ direnç yerine bir adet 220 kΩ ½ W direnç bağlayabilirseniz. Montaj sırasında benim elimde bunlar vardı, o nedenle böyle yaptım. Bu dirençler olmadan, cihazın elektrik prizinden ayrılması anında, elektrik şebekesi sinüs eğrisinin yüksek voltajlı bir noktasında ise, kondansatörlerde hatırı sayılır bir gerilim kalıyor ve kazara adaptörün cereyan uçlarına değilirse insanda unutulmaz anılar bırakıyor !

Malzeme listesi :	adet
Okuma lambası ( Beyaz LED’li )	1
Adaptör kutusu	1
Çamaşır mandalı ( sert plastik )	2
1 μF 250 V.~ kondansatör	4
220 μF 63 V elektrolitik kondansatör	1
Köprü diyot 400 V. 1 A.	1
10 mm çaplı şeffaf kırmızı LED	1
100 KΩ ¼ W direnç	3
10 Ω ¼ W direnç	1
6.8 Ω 1 W direnç	1
100 Ω ¼ W direnç	1
Sürgülü anahtar	1
Ni-MH şarjlı pil 2700 mA H. ( AA boyunda )	4
Adaptör soketi (5.5 mm. çaplı jak için)	1

 

Malzeme listesinin içinde 2 adet plastik çamaşır mandalının yer almasının nedeni ise, ilk şeklimizde yer alan orijinal lambanın kitaba tutturulan maşasının yeterince güçlü olmayışıdır. Çamaşır mandalı da elektronik literatüründe bu şekilde yer aldı. Üstteki sol şekilde, çok amaçlı okuma lambamızı şarj olurken, üst sağda ise 1 W gücünde LED'i yakarken görüyorsunuz. ( LED'in soğutucuya bağlı olmasına dikkatinizi çekerim )

Yapacak okurlara başarılar dilerim.

TB2CBB Temel Y. METİN