Lazarus
 | Bu yazıda Lazarus isimli özgür pascal programlama dilinin geliştirme platformundan bahsedeceğim |
Öncelikle şunu söylemekle başlayacağım Lazarus bir programlama dili değildir. Delphi'nin açık kaynak kodlu bir çeşidi olmaya çalışan bir geliştirme platformudur ve Esas programlama dili aslında pascaldır.
Peki Lazarus RAD denebilecek kadar büyümüş bir yazılım mıdır ? Ne yazıkki hayır ama farklı platformlarda script dil haricinde derlenerek oluşan görsel yazılımlar oluşturabilen çok başarılı bir yazılım geliştirme programıdır.
Lazarus 1999 yılının şubat ayında üç yazılımcının Megido isimli projelerinin hüsranı üzerine ortaya çıkmış ve bu ortaya çıkmayla Lazarus ismini almıştır.
Bu üç yazılımcıdan;
• Shane Mille
• Michael A. Hes
Şu anda sadece Michael A. Hes projeye devam etmektedir. Ama onu bu projede yalnız bırakmayan yüzlerce yazılımcı bulunmaktadır.
FARKLI İŞLETİM SİSTEMLERİ AYNI PROGRAM
Lazarus'un hedefi her işletim sistemi için ayrı yazılım değil aynı yazılımı her işletim sisteminde derleyebilecek farklı derleyicilerdir. Yani size siz programınızı yazın çalıştırmak istediğiniz platform için derleyiciye biz uğraşalım derler ve Linux , Win32, WinCE, MacOSX, 68K ve daha pek çok farklı platform için bu dediklerini yapmış durumdalar.
Lazarus, delphi söz dizimini ve OOP pascal dilini %100 destekler. Delphi bilen bir programcı Lazarus'u açıp anında program yazmaya başlayabilir. Kullanıcı arayüzü ve API'leri işletim sisteminden bağımsızdır. Windows'a ya da Linux'a has diğer sisteme adapte edemeyeceği komut ya da bileşenler kullanmaz . Bu yüzdende adaptasyonu kolaydır. GTK+, Carbon ve QT grafik arayüzlerini kullanır ve kullanıcının isterse kendi istediği grafik arayüzlerini eklemesine izin verir ama bu biraz programlama bilgisi (hatta birazdan fazla) gerektirir.
Lazarus'da delphi gibi harici bileşen ekleme özelliği vardır ve hatta kendi paket dosyası olan LPK pek çok özgür olarak geliştirilen bileşen (Örnek ZEOSLib) topluluğu tarafından tanınmıştır.
LAZARUS'LA PROGRAM YAZMAK
Lazarus'la program yazmak için öncelikle ilk yapmanız gereken, halilen pascal programlama dilini bilmektir :) Dili bilmeden direk Lazarus üstünde program yazmaya başlanabilir mi ? Aslında evet bu da bir tercihtir ama önce dili bilmeyi şahsen öneririm en azından ftp://ftp.freepascal.org/pub/fpc/docs-pdf/ref.pdf yada http://code.sd/startprog/index.html adresindeki taslak kitabı bi gözden geçirin. Bunlar dışında yapmanız gereçek sadece http://www.lazarus.freepascal.org/ adresinde şuandaki versiyonu 0.9.30 olan Lazarus yazılımını indirmek.Programı indirip kurduğunuzda karşınıza ;
* Bu sekmelerde en sonda gözüken Zeos Access sizde gözükmeyebilir bu benim sonradan eklediğim bir eklentidir.
Benzeri bir program açılacaktır. Şimdi buradan standart sekmesindeki metin kutusu (ab| butonu) tuşuna tıklıyoruz ardından da formun üzerine tıklayarak bir edit (edit yazar) kutusu yerleştiriyoruz .
Bu işlemden sonra aynı işlemleri standart bölümündeki (ok tuşu) bileşeni için yapıyoruz. Bu bileşenide seçip forma tıkladığınız zaman karşınıza
benzeri bir form gelecektir. Artık tek yapmamız gereken program kodunu yazmak . Button1 yazan elemana 2 kez ard arda tıkladığımız zaman IDE dediğimiz ve kod yazdığımız pencere karşınıza gelecektir bu pencereye begin ile end arasına
Edit1.text := 'Merhaba Dünya'; (sondaki ; işaretini unutmayın sakın) yazıyoruz ve çalıştırma (yeşil ok) tuşunabasıyoruz ve karşınıza üzerindeki tuşa basınca üstündeki yazı kutusunda Merhaba Dünya yazan bir program çıkıyor.
Bu yazıda Edit1 lafının text komutunun nerden geldiği begin … end bloğunun ne olduğuna değinmeyeceğim sonuçta bu yazıyı programı tanıtmak için yazdım ama ileriki yazılar daha öğretici olacak ve birlikte lazarus'da küçük küçük programlar yazmaya başlayacağız.
Yazan
C. Emre ÖZ
