Genlik modülasyon devreleri
Genlik modülasyon devrelerine devam ediyoruz. Bu ay ki konumuz, Genlik Modülasyondan mesaj işaretinin tekrar nasıl elde edileceği. Okumadan geçmemek lazım.
Demodülasyon;
Bu ay ki konumuz, Genlik Modülasyondan mesaj işaretinin tekrar nasıl elde edileceğidir. Genlik modülasyon daha öncede söylediğim gibi taşıyıcısının bastırılmış biçimde yollandığı yada yan bantlarından herhangi birinin yollandığı gibi alt sistemlere de sahiptir. Bu ay ki konumuzda bu alt sistemlerin demodülasyonuna girmeyeceğiz. Her modülasyon tekniğinden hemen sonra demodülasyon tekniğini de anlatacağım. Standart GM bildiğiniz gibi, taşıyıcı sinyalin genliğini ve iki yan bandı da içeren bir sistemdir.
Şekillere dikkatlice baktığımıza mesaj işaretinin yan bantların her iki tarafında da olduğu yada ikinci şekle baktığımızda şeklin alt yada üst tarafında mesaj işaretinin aynısı olduğunu görürüz. Yalnız, alt yada üst yan bant demek, ikinci şeklin alt yada üst tarafı demek değildir. Bu konuya dikkat ediniz. Mesaj işaretinin nasıl geri alınacağını anlamak için ikinci şekli kullanacağız. Sinyalin her iki tarafında da mesaj işareti olduğu için, sinyalin bir tarafı bizim için yeterlidir. Yani pozitif yada negatif tarafından bir tanesi. Genellikle pozitif tarafı kullanılır, özel bir nedeni olmayıp alıcı devrenin toplam tasarımı ile ilgilidir. Örneğin otomatik kazanç kontrolü (AGC) gibi. Sinyalin sadece üst tarafını almak için basit bir yarım dalga doğrultucusuna benzer bir devre kullanacağız. Bu devreye Zarf Dedektörü denilmektedir.
Bu sinyalin içinde taşıyıcı sinyal hala durmaktadır ve bizim hiçbir işimize yaramamaktadır. Taşıyıcı sinyalin frekansı çok yüksek olduğu için de zaten duyulmayacaktır. Duyulan kısım alçak frekanslı mesaj işareti olacaktır. Sinyalin içinde hem alçak hem de yüksek frekans olduğu için bu sinyali basit bir alçak geçiren filtreden geçirirsek toplam sinyalden geriye sadece duyulabilir kısım kalacaktır.
Demodülasyon bu kadar basit bir yöntemle yapılmaktadır.
Şimdi biraz detaya girelim. Alçak geçiren filtrenin yapısı çok önemlidir. Devredeki C kondansatörü büyük tutulursa yüksek frekanslara sahip mesaj işareti için iyi sonuç düşük frekanslara sahip mesaj işareti içinde kötü sonuç alınacaktır. Yani tekrar elde edilen mesaj işaretinde bozulmalar olacaktır. C kondansatörünü küçük tutarsak mesaj işaretinde ters yönde bir bozulma olacaktır. Yani geniş frekans spektruma sahip mesaj işaretlerinde bozulma mutlaka olacaktır. Aşağıdaki şekil bu duruma ait örneklerdir. 
Yukarıdaki şekil C kondansatörünün büyük bir değerde olduğu zaman ki çıkış mesaj işareti görülmektedir.
Yukarıdaki şekil C kondansatörünün küçük bir değerde olduğu zaman ki çıkış mesaj işareti görülmektedir.
Mesaj işaretinde bu bozulma bazı durumlarda rahatlıkla göz ardı edilebilir. Örneğin sadece konuşma içeren haberleşmelerde hiç önemi yoktur. Yeter ki konuşan kişinin ne dediği dinleyen tarafından anlaşılsın. Örnek olarak, GM telsiz konuşmaları yada sadece haberleri okuyan spikerin sesi gibi..
Fakat bazı durumlarda bozulmanın oranı önem kazanır. En basit olarak, müzik dinlerken gerçeğe en yakın ses her zaman tercih edilir. Şunu hiçbir zaman unutmayın ki herhangi bir yöntemle modüle edilen mesaj işareti hiçbir zaman %100 saflıkla tekrar elde edilemez. Gerçeğe ne kadar yaklaşılırsa o kadar iyi olur. Fakat bu iyileştirmeler çok kolay olmamakta sonuç olarak masraf demektir. Daha önceleri de dediğim gibi, sonuç olarak ne elde etmek istiyorsak ona göre modülasyon ve demodülasyon sistemleri kullanmak zorundayız..
Gelecek ay görüşmek üzere..
Şahin Küliğ
ta2ccs@antrak.org.tr
