Amatör Telsiz ve Radyo İstasyon Odası – VE3CFE
 | VE3CFE'nun Amatör Telsiz ve Radyo İstasyon Odası |
VE3CFE
Amatör Telsiz ve Radyo İstasyon Odası (~1920)
Yazar : TA2CIP, Ahmet Sönmez
ANTRAK Gazetesi’nde, amatör telsiz ve radyo istasyonlarını yayımlamaya devam ediyoruz.
Bu kez fotograftan analiz etmeye çalışacagımız bu amatör istasyon, 1910-1930 yılları arasında yaygın olarak kullanılmaya başlanan elektronik cihazlar ve ölçü aletleri hakkında fikir edinmemizi sağlıyor…
1910’lu yıllarda ABD’de yaygınlaşmaya başlayan amatör telsiz kullanımı (Ham Radio Operation), birçok yeni elektronik tasarımın amatörler tarafından evde, işyerinde, ‘garajda’ imal edilerek denendiği yıllar oluyor. Bu amatörler, ARRL (Amateur Radio Relay League)’in kuruluşunda emeği geçen kişiler. Bugün yaşasalardı, herhalde 130 yaşlarında filan olurlardı.
O yıllarda, (yaklaşık 100 yıl önce), bugün olduğu gibi en yakın dükkana gidip, “ver bana şu cihazdan iki tane” veya “listesini verdigim IC, transistör, kondansatör, direnç gibi parçaları istiyorum, bir torbaya doldurup ver” denebilecek bir ortam yok. Hazır yapılmış ve başarıyla kullanılmış alıcı/verici devreleri, internetten veya dergilerden araklayıp taklit etme imkanı da henüz bulunmuyor. PCB (printed circuit board) dediğimiz pertinaks üzerine çizili devre kartları, henüz bilinmiyor.
Cihazlar, genellikle ‘ekmek tahtası’ (breadboard) üzerine ve parçaların ‘uzay konstrüksiyon’ dedigimiz yöntemle, bacaklarının uç uca lehimlenmesi sonucunda imal ediliyor. Piyasada hazır bobin bile yok. Kendi bobinini kendin saracaksın ve deneme yanılma yöntemiyle en uygun değerleri bulacaksın.
Güzel Türkçemizde ‘Radyo Lambası’ (Vacuum Tube / Valve) olarak anılan ve 1960’lı yıllara kadar başarıyla kullanılmış olan parçalar, henüz çok ilkel. Triod lambadan sonra pentod lambanın icat edilip piyasaya sürülmesi bile, o yıllar için çok büyük bir gelisme.
Amatör istasyon odalarında ‘şerare’ (spark) esaslı cihazlar, yavaş yavaş yerlerini ‘regenerative’ tasarımlara bırakıyor. VE3CFE amatör istasyonunda gördüğümüz masanın üzerinde bunların hepsinden biraz bulmak mümkün. Bir bölümünü de Antrak Müze vitrinlerinde bulabilir ve elinize alarak inceleyebilirsiniz.
Zamanın ölçü aletleri ise, çesitli amaçlarla tadil edilerek kullanılan çok basit ‘galvanometre’ ve direnç köprülerinden ibaret… Sürgülü bobinler, ‘variable’ kondansatörler ve kulaklıklar, tasarımlanan alıcı/verici devrelerin demirbaş parçaları arasında.
Fotografı incelemek için biraz vakit ayırmanızı ve gördüğünüz cihazları yaklaşık da olsa isimlendirmeyi denemenizi öneririm. Tarihi cihazlara ilgi duyan okurlarımız, Antrak Gazetesi’nin eski sayılarını tarayarak TARİH başlıklı yazıları da inceleyebilirler.
