Çok Basit Bir Lineer Besleme Devresi

IRFZ34 Mosfet ve TL431 kullanılarak yapılmış, yapımı çok kolay bir lineer besleme devresi. Ayrıntılar yazı içinde.

DEVRE'yi inceleyelim…

Yukarıda göreceğiniz devre, minimum kayıpla çalışan bir devre değil. Devre çalışırken, Q1 üzerinden en az 4.5 Volt gibi bir kayıp oluşuyor. Buna rağmen, devrenin basitliği ve kolay üretilebilirliği, size çok ciddi bir kazanç olarak geri dönüyor.

Göstergeler

Kırmızı (devrede RED – D3) renkli LED, akım sınırlayıcının görev başında olduğuna işaret ediyor. Yeşil (devrede GREEN – D4) renkli LED ise "voltaj regülasyonu var" diye ikaz ediyor. Voltaj ve akım regülasyonları, %1 mertebesine kadar gerçekleştirilebiliyor.

Yükler

Bu devre, dinamik yükleri sürmek veya işlemlemek amacıyla tasarlanmış değil. Hatta dinamik stabilite açısından test edilebilmiş dahi değil. (Bu besleme devresini yapan ve verimliliğini test eden okurlarımız, bulgularını bizimle paylaşırlarsa, bu yazının altına ekleriz, böylece biraz daha net bir durum değerlendirmesi yapılabilmiş olur.) Devrede göreceğiniz batarya gibi statik yükler karşısında mükemmel bir performans gösterdiğini söylemekle yetinelim.

TL431

TL431, besleme devreleri için çok tercih edilen bir parça. 2.5 Volt referanslı, komparator özellikli, ve açık kolektör çıkışlı. Üstelik çok ucuz. TL431'i kullanırken dikkate alınması gereken iki özellik bulunuyor. Birincisi; kapasitif yükler karşısında osilasyona girebilir. İkincisi; lineer çalışma düzenine girebilmesi için 1 mA değerini görmesi gerekiyor.

R3 ve R4 akımı düzenlemekte etkili oluyor ve LED'lerde oluşacak voltaj düşmelerini kontrol altında tutuyor.

MOSFET Parçalar

Lineer besleme devrelerinde MOSFET kullanılmasının tehlikeleri olduğu kadar avantajları da var. Statik yükler altında MOSFET'lerin düşük akımlarla çalıştığı ve bu nedenle devrenin kontrolünü çok basitleştirdiği biliniyor.

MOSFET'ler, ısınma katsayılarının uyumlu olması nedeniyle paralel kullanılabiliyor. Dikkat edilmesi gereken şey, giriş kapasitelerinde görülecek artışın kontrol altında tutulabilmesi.

Akım çeken basit devrelerde kullanılabilen MOSFET'ler, düşük voltaj kazancı ile görev yapıyor. Bunun neticesi olarak, açık devre regülasyon performansları bipolar transistör devrelerinden beklenebilecek performans kadar iyi değil. Bunun anlamı; iyi sonuç alabilmek için devreyi imal ederken iyi kaliteli, hızlı bir kapalı devre kontrolü yaratabilmenin gerekli olduğu…
 
Voltaj değişimleri, bipolar transistör devrelerinden farklı olarak MOSFET'lerde yaşanan voltaj düşmelerinde yüksek değerlere ulaşabiliyor. Bu nedenle akım çeken devrelerde kullanılırken dikkatli olmak gerekiyor. (Devredeki soğutuculara da aman dikkat…! )

SONUÇ

Statik yükleri beslemek için BASIT ve KULLANIŞLI bir lineer devre arıyorsanız, bu devreyi "şampiyon" ilan edebilirsiniz… KOLAY GELSİN

______________________________________________________

OpenD sitesindeki makaleden yararlanılarak Türkçe'ye kazandırıldı.

Ahmet Sönmez
TA2CIP