Disko Işık Kontrolü

Disko ışık kontrol cihazı için tristör yardımı ile ışıkları kontrol edebileceğimiz bir devre yapmak ister misiniz?

Bu yazıda artık triyak kontrollü flaşör yazıları serisinin bittiğini müjdelemek isterim. Ancak triyak yada tristörlerden vazgeçmedim. Disko ışık kontrol cihazı için tristör yardımı ile ışıkları kontrol edebileceğimiz bir devre sunuyorum. Oldukça kullanışlı, emniyetli ve ucuz bir tasarım. Cihazda üç adet çıkış kanalı bulunuyor. Her bir kanalın ayrı ayrı seviye kontrolü var. Ayrıca ana giriş kontrolü de bulunmakta. Cihaz giriş sinyalini preamplifikatör çıkışından yada direkt olarak hoparlör terminallerinden alabilmektedir. Eğer amplifikatörünüzde teyp kayıt çıkışı varsa bu çıkış aynı zamanda preamplifikatör çıkışıdır, buradan da sinyali alabilirsiniz. Eğer sinyal hoparlör terminalinden alınıyorsa o zaman aşağıdaki limitör devresini eklemekte fayda var.

Devre şeması ve baskılı devre şeması bir kanal için verilmiştir. Eğer steryo efektli bir disko ışık kontrolü yapmak istiyorsanız baskı devreden iki adet yapılacaktır. Devrenin çok başarılı bir dizayn olduğunu özellikle belirtmek isterim. Çünkü bu devrenin steryo uygulaması tarafımdan yapılıp bir diskoda uzun yıllar başarı ile kullanılmıştır.

Gelelim devre şemasını açıklamaya. Sinyal hemen girişte bir opamp tarafında yükseltiliyor. Trimpot yardımı ile 1ila 20 katı arasında bir yükseltme. Eğer potansiyometre ve trimpotun her ikiside sonuna kadar çevrilmişse hassasiyet 100 mV RMS oluyor. Hemen arkasından yine opamp lar ile gerçekleştirilmiş (A2, A3, A4) T tipi filtreler ile 5 Hz, 1 kHz ve 5 kHz leri filtre ediyoruz. Ancak bu filtreler çok keskin filtreler değil. Filtre çıkışlarındaki sinyal diyotlar ve kondansatörler yardımı ile doğrultuyor ve yumuşatılıyor ki komparatörleri (A7, A8, A9) sürebilelim. Komparatörlerin eşik seviyesi de potansiyometreler ile ayarlanabiliyor. Bu sayede her komparatörün çevrilmiş çıkışında 1 ila 8 Volt arasında değişebilen bir seviye elde ediyoruz. Evet bu potansiyometreler bas, orta ve tiz seslerin kontrolünü sağlıyor.

Devre Şeması İçin Buraya Tıklayın.

Şimdi gelelim tristörlerin çalışmasına. Komparatörlerin girişinde bir sinyal yoksa çıkışı seviyesi düşük (low) oluyor ve optokuplör içindeki LED yanıyor ve çıkışına bağlı tristörün kapı (gate) voltajını sıfır volt da tutuyor, yani disko ışıklarımız henüz ışıldamaya başlamadı. Eğer komparatörün eşik seviyesini aşabilecek herhangi bir sinyal herhangi bir kanaldan erişirse optokuplör içindeki LED söner, transistör iletimden kesilir, tristörün de kapı (gate) bacağına seri bağlı 47k lık direnç üzerinden ateşlenir ve bu kanala bağlı lambalar yanar.

Triyak yerine tristör seçilmesinin nedeni ise tristörün daha hassas olmasından dolayı. Örneğin devremizde 300 ?A lik bir akım tristörü sürmeye yeterli oluyor. Hatta kapı (gate) akımı devre üzerindeki gerilim kaynağından yüksek kapasiteli kondansatör ve dirençler kullanılmadan yapılıyor. Tek kötü tarafı, tristörün bir AC sinyalinin sadece yarım periyodunu geçirmesi. Bunu da elemine etmenin yolu, ana besleme voltajının köprü diyotlar vasıtası ile doğrultulması, lambaların DC ile beslenmesi ve tristör kapı (gate) voltajının da bu doğrultma devresinde alınması ile yapılır. Devredeki tristörler ve lambaları besleyen köprü diyotlar her kanal 200W olması haline göre seçilmiştir. Eğer çıkışlarınıza daha fazla ve güçte lamba bağlayacaksanız tristör ve diyotları çekebileceğiniz maksimum güce göre yenilemeyi unutmayın.

Devre çalışmaya başladığında çıkıştaki lambalarımızın bir flaşör gibi yanıp sönmeyeceğini özellikle belirtmek isterim. Zaten bu devreden istediğimizde bu değil. Belirlediğimiz üç kanaldaki müziğin şiddeti ile orantılı olarak lambaların parlaklık oranı değişerek yanacaktır yada sönecektir. Lamba çıkışlarına birden fazla lambayı seri olarak bağlayabilirsiniz, tabiki tristör ve doğrultmaç diyotların gücünü aşmamak kaydı ile. Son olarak, monte edeceğiniz kutunun üzerine, potansiyometreleri hemen yanına uygun bir yere optokuplörlerin LED girişlerinden alınmış paralel LED ler koymanızı öneririm. Görüntü muhteşem oluyor.

Kolay gelsin.

– BoardMaker dosyası olarak devre şeması ve baskı devre
– Ploter dosyası olarak devre şeması ve baskı devre