DVD için SSS ve Cevapları

DVD ile ilgili merak edip de sormaya çekindiğiniz tüm sorularinizin cevapları bu yazıda! Bu yazı internet üzerinde yayınlanan çeşitli sayfalardan derlenmiştir.

[1] DVD Genel 
[1.1] DVD nedir? 
DVD, Digital Video Disc yada Digital Versatile Disc olarak adlandırılan yeni 
teknoloji bir optik disk teknolojisidir. Esasında içinde büyük data depolanan, 
hızlı, içinde video, ses, bilgisayar datası, çeşitli bilgiler bilgiler içeren CD 
büyüklüğünde yeni bir formattır. Bu özellikleri ile ses CD leri, video teyp, 
laserdisk, CD-ROM ve oyun kartuşlarının yerini almaktadır.

Bu noktada DVD-Video ve DVD ROM arasındaki farkı anlamak gerekir.
DVD-Video (DVD olarak adlandırılır) içinde video filmler içerir, 
içindekiler TV ye bağlı bir DVD çalıcısı tarafından gösterilir. 
DVD-ROM bir bilgisayara bağlıdır, hem DVD filmler hem de DVD 
üzerindeki program/data oyun vs için kullanılır. Basit olarak Audio CD ile 
CD-ROM arasındaki fark olarak görebiliriz.
DVD-Audio formatı henüz tamamlanmış olup, disk üreticileri tarafından 
kullanılmaya (özellikle DTS kodlaması ile) başlanmıştır.

[1.2] DVD-Video özellikleri nelerdir? 
3 saat üzerinde yüksek kaliteli video
Geniş ekran ve standart büyüklükte video (4:3  ve16:9 aspect ratios).
8 farklı dilde seslendirme imkanı
32 farklı dilde alt yazı imkanı (Altyazı ve seslendirme özelliklerinin 
tamamı pratikte kullanılmamaktadır.)
Karaoke imkanı (filme bağlı)
Farklı senaryo gösterim (filme bağlı)
9 farklı açıdan gösterim imkanı (filme bağlı)
Menü ve etkileşimli menü imkanı 
Film özellikleri hakkında ek gösterimler
Hızlı ileri geri sarma ve bölüm seçme
Manyetik alandan etkilenmeme ve diğer etkilere dayanıklılık
Standart CD büyüklüğü

Not: Bazı diskler bütün özellikleri içermez (çoklu dil/alt yazı, 
Ebeveyn kontrolü, vs

Pek çok DVD çalıcısında aşağıdaki özellikler standarttır: 
Dil seçimi
Hızlı yavaş ileri/geri sarma, dondurma 
Ebeveyn kilidi
Programlama
Rasgele ve sıralı çalma
Sayısal ses çıkışı (PCM stereo ve Dolby Digital).
Ses CD leri ile uyumluluk

Bazı DVD çalıcılarda aşağıdaki ek özellikler bulunur: 
YUV ve/veya RGB video çıkışı 
Çok kalıteli resim çıkışı için progressive-scan çıkışı (YUV yada RGB) 
Dahili ses dekoderi ile 6 kanal ses çıkışı 
Otomatik ses kodlaması tanıma DTS/DD 
Video CD uyumlu
Çok dilde menü
Sayısal büyütme 2x, 4x

[1.3] DVD-Video kalitesi nasıldır?
DVD lerin resim ve ses kalitesi için " near-studio-quality" terimini kullabiliriz
Ses olarak CD kadar iyi, görüntü olarak Video-CD, VHS ve 
laser diskten iyidir. Fakat bazı eski filmlerin DVD basımları, filmlerin 
orijinal baskıları kötü olduğu için iyi değildir. 
DVD videolar, stüdyo master kayıtlarının MPEG-2 ile kodlanması ile yapılır.
Bu kayıpsız sayısal kodlama sonucunda evimizde çok kaliteli filmler görebiliriz.

DVD lerin ses kalitesi oldukça yüksektir. Bunlardan biri LPCM 
(linear pulse code modulation) olup örnekleme ve hızı normal ses CD lerinden
yüksektir. Ayrıca ve oldukça çok sayıda 6 kanal ses kayıtları kullanılmaktadır. 
Dunlardan en fazla kullanılanı Dolby Digital diğeri ise daha az kullanılmakta 
olan DTS dir. DTS ayrıca ses CD lerinde de kullanılmaya başlanmıştır. 
Her ikisinin de kalitesi ses CD lerinden çok iyidir.

[1.4] DVD dezavantajları nedir? 
Çok yaygın olmaması, şimdilik pahalı olması (üreticilerin hedefi normal CD 
fiyatına inmek ki bu değere USA da yaklaşıldı)
Kayıt yapılamaması
Kopyalama koruması ve alan kısıtlaması
Çoğu DVD çalıcılarının kopya CD (CD-R) kullanılması
Pek çok çalıcının Divx desteğinin olmaması

Divx, USA da kullanılan bir tür kiralık DVD dir. Bunlar normal DVD olmayıp
modemle kredi kartı kullanarak bir ön ödeme isterler. Divx yeni bir teknoloji 
olmasına rağmen kullanıcılar tarafından pek rağbet görmemektedir.

[1.5] Hangi DVD player ve sürücüler bulunuyor?
Pek çok…Artık yerlileri de var.

[1.6] Hangi DVD filmler bulunabiliyor?
1997 de yaklaşık 300 filmle başladık. Şimdi…..

[1.7] Player ve sürücü fiyatları nedir? 
Özelliklerine bağlı olarak 250 USD ile 2000 USD arasıda değişiyor.
Üzerinde dekoderleri olanların fiyatları USA da 500Usd olasına rağmen 
Türkiye'de 800-900 USD'dir. Fiyatlar sürekli düşmekte olup 2005 yılı fiyatının 
150 USD olacağı tahmin edilmektedir.

[1.8] Film disklerinin fiyatı nedir?
İlk çıktılarında USA da 40USD idi. Şimdi Usa da 25USD veya altında, 
Türkiye de aynı filmin fiyatı 38USD civarındadır.

[1.9] DVD gelişim hızı nasıl?
Aşağıda gerçek rakamlar var. Kararı siz verin.

1997
 347,000 DVD-Video player satıldı (U.S.A)
 900 DVD-Video film üretildi (U.S.A)

 1998
 906,000 DVD-Video player satıldı (U.S.A)
 400 DVD-Video film üretildi (Avrupa) 
 3,000 DVD-Video film üretildi (U.S.A)
 7.2 milyon DVD-Video disk satıldı (U.S.A).

 Burada VCR ve Laser Disklerin üretim sayılarını da vermek mümkün.
Örneğin 1997 de 80 Milyon VCR satılmasına rağmen, 1998 de bu rakam 
16 Milyona düşmüştür.

[1.10] "regional codes," "country codes," yada "zone locks" nedir? 
DVD üreticileri bu tür kodlamaları ülkelerin kullandıkları farklı TV sistemlerine
bağlıyorlar. Fakat modern TV sistemleri her tür sistemi içerdiği için pratik olarak 
bu geçersiz oluyor. Üreticiler normal bir filmi alan kodlu olarak üretirken pek
çok çocuk filmi, konser ve erotik filmler alan kodsuz olarak üretilmektedir.
Filmler alan kodlu olarak üretilmelerine rağmen, playerler çoğu zaman her alan
kodunu gösterecek şekilde mağazalarda satılmaktadır. 
Alan kodları ülkelere göre 6 adet olup aşağıdaki gibidir.

 1: Kanada, U.S., U.S. ye bağlı yerler.
 2: Japonya, Avrupa, Güney Afrika, Orta Doğu (Mısır ve Türkiye dahil)
 3: Güney Doğu Asya, Doğu Asya (Hong Kong Dahil)
 4: Avustralya, Yeni Zellanda, Pasifik adalar, Orta Amerika, Meksika, Güney 
 Amerika , Karaib adaları
 5: Rusya Federasyonu, Hindistan, Afrika, Kuzey Kore,  Moğolistan
 6: Çin

Alan Kodları PC'lere takılan DVD-ROM'larda da vardır. Bazılarında alan kodunun
Birkaç kez değiştirilmesine izin verilmektedir.

Alan kodu, DVD-Audio disklerde yoktur.

[1.11] Kopyalama koruması nedir? 
DVD'lerde 4 adet kopyalama koruması vardır:

1) Analog CPS (Macrovision)
Video teyp ve bilgisayar üzerindeki kartlarla yapılan kopyalamaları engellemek
İçin kullanılan analog bir koruma sistemidir. Video sinyalinin AGC seviyesini 
Değiştirir. Kopyalama sırasında renk bozulması ve resimde burulmalar yaratır.
Detaylı bilgi için  <http://www.st.com/stonline/books/>.)

 2) CGMS

 3) Content Scrambling System (CSS)

 4) Digital Copy Protection System (DCPS)

Bütün kopyalama sistem
leri diskin bir ikizini yaratmaya (sayısal kopya) 
karşı yapılmıştır.
Bu tür kopyalama koruma sistemleri kopya cihazı yapan firmaların uluslararası
anlaşmalarının gereğidir.

[1.12] DVD-Audio ve Müzik DVD için neler söyleniyor? 
Audio-DVD kuralları yakın tarihte belirlenmiştir. Dolby Digital kayıtlı
Audio-DVD henüz basılmamasına rağmen DTS kodlu diskler piyasaya çıkmıştır.
Dünyada Audio-CD pazarının tamamına yakın bölümü stereo kayıtlıdır 
(Master kayıtlarından dolayı). 
1999 yılı içinde Dolby Surround (4 kanallı) ve DTS (6 kanallı) CD'lerin de 
üretimine başlanmıştır.

 [1.13] Hangi film stüdyoları DVD üretiyor? 
Hepsi üretiyor. Fakat bazı film şirketleri (örneğin Star Wars filminin yapımcısı
olan LUCAS filmcilik hala direniyor.) kendi politikalarından dolayı üretim
yapmıyorlar.

[1.14] VCR/TV/vs den DVD ye kayıt yapılır mı? 
Bu yüzyılda hayır.

[1.15] Disk çizilirse ne olur? 
Hiç iyi olmaz. Her ne kadar disk üzerindeki kayıt okunurken hata düzeltme 
işlemleri yapılsa da kayıt yoğunluğu çok fazla olduğu için bazen parmak
izinden bile etkileniyor.

 [1.16] VHS yeterli, neden DVD?
 Bazı kimseler DVD ile Video-CD yi karıştırıyor. Video-CD nin kalitesi VHS
den farklı değil. DVD sağladığı gerek video gerekse ses ve diğer özelliklerinden 
dolayı tartışmasız en iyisi.

 [1.17] Ambalajı CD den farklı mı?
Birkaç üretici hariç tamamına yakını jewel case adı verilen daha büyük paket
kullanmaktadır. Asında bu kutular normal CD dolaplarına sığmadığı için bence
İyi değil.

[1.18] Dual-layer disk nedir? Bütün playerler kullanır mı? 
Müzik CD lerinde bilgi diskin parlak kısmında ve tek katmalıdır. DVD lerde 
filmin uzunluğu fazla ise tek parlak yüze biri üstte diğeri altta olmak üzere 
kayıt yapılabilir. Player diski okurken önce üst katmanı okur, sonra laser ışınını
alt katmana odaklayarak filmin devamını okur. Disk üzerindeki kayıt uzunluğu 4
saatten fazla olursa diskin arka yüzüne de aynı şekilde kayır yapılabilir.
arka yüzüne kayıt yapılmış disklere dual-side (çift taraflı) denir.
her player dual-layer diskleri okur. Dual-Side diskleri arka yüzünü elle
çevirmek gerekmektedir.

[1.19] Is DVD-Video bir dünya standardı mıdır? 
NTSC, PAL ve SECAM birlikte çalışır mı? 
DVD-Video ile kasetlerde problem aynı. NTSC, PAL ve SECAM 
(SECAM disk görmedim)ayrı ayrı üretiliyor. Buna bağlı olarak playerler 
de ayrı ayrı. Fakat pek çok marka player NTSC ve PAL diskleri gösterebiliyor. 
Buradaki sorun TV lerde. Seyrettiğimiz disk NTSC ise TV de NTSC 
ya da disk PAL ise TV de PAL olmalı. Bu sebepten TV'ler de
multi sistem olmalı. Eğer NTSC/PAL dönüştürücü kullanırım 
diyorsanız vazgeçin. Çünkü iyi bir NTSC/PAL dönüştürücü nereyse 
TV fiyatına satılıyor.

[1.20] Bütün DVD'ler Dolby Digital (AC-3) mü? Hepsi 5.1 kanal mı?
Pek çok DVD Dolby Digital (AC-3) ses kodlama yapısına sahip. 
Fakat bu bir kural değil. Bir kısım DVD ler PCM yada MPEG ses yapısına 
sahiptir. Yeni filmler 5.1 kanal olarak kaydediliyor. Fakat içlerinde mono 
(Terminator 1), stereo yada Dolby-Surround olan kayıtlar da var.

[2] DVD playerler ile diğerleri.

[2.1] DVD VCR'nin yerini aldı mı? 
DVD'ye kayıt yapılamadığı için henüz değil. Ev tipi VCR'ler
çoğunlukla VHS kalitesinde kayıt yaptığı için resim kalitesini düzelme
yolunda çalışmalar yapılmakta. Örneğin DV (Teyp üzerine Digital Video kayıt).
Özellikle, disklere de vibrasyona çare bulunmadığı sürece VCR'ler uzun süre 
satılmaya devam edecektir.

[2.2] DVD CD-ROM yerini aldı mı? 
Almak üzere.

[2.3] CD-R ile DVD yapabilir miyiz.?
Hayır. Kullandıkları laserlerin dalga boyları farklıdır.

[2.4] Is CD'leri DVD çalıcısında kullanabilir miyiz?
Bu soruya genel olarak cevap vermek yerine CD türlerine göre cevap verirsek;

[2.4.1] Is CD audio (CD-DA) ile DVD uyumlu mudur?
Evet. Bir DVD player de müzik CD si CD-DA çalmak mümkündür. 
Fakat tersi olmaz.

[2.4.2] Is CD-ROM ile DVD-ROM uyumlu mudur?
Evet. Fakat tersi olmaz.

[2.4.3] CD-R ile DVD-ROM uyumlu mudur?
İlk yapılan DVD ROM larda olmuyordu. Yenilerin bazılarında bu özellik var.
Player üzerinde MultiRead etiketi varsa CD-R yada CD-RW okuyabilir.

[2.4.4 CD-RW ile DVD uyumlu mudur? 
İlk yapılan DVD'lerde olmuyordu. Yenilerin bazılarında bu özellik var.
Player üzerinde MultiRead etiketi varsa CD-R yada CD-RW okuyabilir.

[2.4.5] Video CD ile DVD uyumlu mudur? 
Pek çoğu (MPEG-1 okuma özelliği varsa) okuyabilir.

[2.4.6] Super Video CD ile DVD uyumlu mudur? 
Super Video CD (SVCD) ler sadece Asya kökenli (Çin) 
playerler tarafından okunuyor.

[2.4.7] Foto CD ile DVD uyumludur? 
Bu diskler CD-R yöntemini kullandığı için bütün DVD'ler ile uyumlu değildir.
Ancak bazı modeller okur.

[2.4.8] CD-i ile DVD uyumlu mudur? 
Hepsi okumaz. Phillips bu diskleri okuyan DVD yaptığını açıkladı

[2.4.9] Enhanced CD ile DVD uyumlu mudur?
Evet, bütün DVD'ler müzik disklerini ve Enhanced CD leri okur.

[2.4.10] CD+G ile DVD uyumlumudur?
Sadece Pioneer DVL-9 player ve Pioneer karaoke DVD modellleri 
DV-K800 and DVK-1000 destekliyor. Diğerleri desteklemiyor. 
Bütün DVD-ROM sürücüler özel yazılımlarla CD+G desteklerler.

[2.4.11] CDV ile  DVD uyumlu mudur?
CDV, (Video Single) DVD'ler tarafından desteklenmez.

[2.4.12] MP3 ile DVD uyumlumudur? 
Hayır. MP3, MPEG-1 Layer 3 ses sıkıştırmasıdır. (MP3, MPEG-3 değildir.) 
DVD-Video Layer 2 ile çalışır.

[3] DVD teknik detayları

[3.1] DVD player de hangi çıkışlar vardır? 
Pek çok DVD player aşağıdaki çıkış konnektörlerine sahiptir;
 Video:
 – Composite video (CVBS) RCA (NTSC veya PAL)
 – Y/C (s-video) (NTSC veya PAL)
 Audio:
 – Dual RCA stereo analog audio (Dolby Surround encoding ile)
 – Digital audio (IEC-958 Type II RCA coax [S/P DIF] yada EIAJ CP-340 
 optical [Toslink]). Raw digital audio (AC-3, MPEG-2, PCM, yada seçmeli 
 DTS yada SDDS) Bu çıkış üzerinde dekoder olan amplifier/receiver gerektirir.

 Bazılarında aşağıdakilerde vardır:
 – Component interlaced analog video, NTSC yada PAL (YUV: 3 RCA 
 konnektör, RGB: SCART konnektör yada 3 RCA).
 – Component progressive analog video, NTSC yada PAL (YUV, 3 
 konnektör). RF video output, kanal 3 yada 4 için TV ye direk bağlanır.
 – 6 RCA jack, analog surround sound çıkışları.
 – AC-3 RF çıkış

[3.2] DVD nasıl bağlanır?
Bu sizin audio/video sisteminize ve DVD playerinize bağlıdır.
DVD'nizin ve A/V sisteminizin  ve TV'nizin uygun olarak seçilmesi gerekiyor.
Yok
sa gereksiz masraflar yaparsınız.

Video
TV'nizin ve DVD playerinizin bütün sistemleri gösterebildiğini düşünelim.
Yani DVD ve TV PAL/NTSC/SECAM sistemlerini kullanabilsin.

Progressive video (En kalitelisi): 
Bu sistemde 3 ayrı BNC konnektör vardır (YUV component video). TV ya da 
Video Projektörün Aynı girişlerine bağlanır.

Component video (Kaliteli): 
Bazı U.S.A ve Japon player de bu tür bağlantı vardır (interlaced component 
YUV video.) Bu bağlantıda aynı şekilde 3 BNC yada 3 RCA konnektörle
yapılır. Bazılarında SCART soket ile yapılır.

S-video (İyi): Pek çok player de s-video çıkışı vardır. Bu çıkış direk TV ye
takılabildiği gibi A/V sisteminize oradan da TV ya bağlanabilir. 4 pinli 
olan bu bağlantı Y/C, s-video, yada S-VHS olarak da adlandırılır.

Composite video (olur): Her DVD üzerinde vardır. Kalitesi o kadar olmasa da
idare eder. Standart RCA kablo ile bağlanır. Konnektörü sarı renkli olup
video yazısı ile etiketlenmiştir.

RF video (Kötü): Çok az DVD üzerinde bu konnektör vardır. Pek kullanılmaz.
TV nin anten girişine bağlanır. (VCR lerde olduğu gibi). Genellikle TV'nin 3 
ya da 4 nolu kanallarını kullanır.

Audio
DVD'nin yarısı görüntü ise diğer yarısı da sesdir. Evinizde bir sinema ortamını
yaratmak İçin 6 kanal ses sistemi kullanmak gerekmektedir. 
DVD playerler üzerinde Dolby Digital ve/veya MPEG ses dekoderi vardır.
Bazı yeni modellerde DTS dekoder de görülmeye başladı.

DVD üzerinde her hangi bir dekoder yoksa;
DVD üzerinde en az bir adet digital çıkış verebilen coax konnektör 
(SP/DIF), ve/veya fiber-optik konnektör (Toslink), vardır. Bu konnektörlerin
birini A/V yükselteç in aynı girişine bağlamak gerekir. Bu yükselteç içindeki
dekoder (DD yada DTS) gelen sinyalin özelliğine göre DD yada DTS bölümünü 
çalıştırarak 6 kanal analog ses çıkışını yükselteçlere aktarır. Bu yükselteçlerin 
pek çoğunda subwoofer yükselteci yoktur. Eğer varsa pasif subwoofer 
kullanmak gerekmektedir. Yoksa aktif (içinde yükselteç bulunan) 
subwoofer kullanmak gerekir.

Kullandığımız yükselteç AC-3 Ready (6 kanal analog giriş) olan bir yükselteç
kullanıyorsak bu tür DVD leri bağlamak için araya harici dekoder kullanmak. 
Gerekir. Bu decoderinin digital yada coax girişini DVD nin aynı çıkışına, 
decoderin AC-3 çıkışlarını yükselteçin AC-3 girişlerine bağlamak gerekir.

DVD'nin içinde dekoder varsa;
Çıkışlarını direk olarak yükseltecin AC-3 girişlerine bağlamak yeterlidir.

DVD üzerinde ayrıca 2 adet stereo RCA çıkış ta bulunur. Bu çıkışları 
dolby-surround özelliği olan bir yükseltecin CD girişlerine bağlarsak, 
yükselteç dolby-surround durumunda iken bu özellikte kaydedilmiş 
CD yada DVD'leri de çok kanallı (4 kanal) olarak dinleyebiliriz.

[3.2.1] DVD yi VCR üzerinden TV'ye bağlarsam, 
TV'de ne tür problemler olur?
Bu iyi bir fikir değil. Pek çok filmde  Macrovision koruması olduğu için
ekranda kararmalar ve parlamalar oluşur. Bu nedenle VCR ve DVD TV'ye 
ayrı ayrı bağlanmalıdır. Eğer varsa DVD nin RF çıkışını VCR'ye onu da 
TV'ye bağlarsak görüntü kalitesi dramatik şekilde düşer.

[3.3] DVD nin büyüklüğü kapasitesi nedir? 
DVD nin çapı: 12 cm (4.7 inch) ve 8 cm (3.1 inch), kalınlığı 1.2 mm dir. 
Ortalama bilgi akış hızı 4.7 Mbps (3.5 Mbps video için , 1.2 Mbps 
 5.1-channel ses için)

 DVD kapasitesi:
 Bir CD-ROM 650 megabyte kapasitededir. DVD ler ise;

     DVD-5 (12cm, SS/SL): 4.38 gig (4.7 G) of data, 2 saatden fazla video
     DVD-9 (12cm, SS/DL): 7.95 gig (8.5 G), 4 saat
     DVD-10 (12cm, DS/SL): 8.75 gig (9.4 G), 4.5 saat
     DVD-14 (12cm, DS/ML): 12.33 gig (13.24 G), 6.5 saat
     DVD-18 (12cm, DS/DL): 15.90 gig (17 G), 8 saat
     DVD-1 (8cm, SS/SL): 1.36 gig (1.4 G), yarım saat
     DVD-2 (8cm, SS/DL): 2.48 gig (2.7 G), 1.3 saat
     DVD-3 (8cm, DS/SL): 2.72 gig (2.9 G), 1.4 saat
     DVD-4 (8cm, DS/DL): 4.95 gig (5.3 G), 2.5 saat
     DVD-R (12cm, SS/SL): 3.68 gig (3.95 G) 
     DVD-R (12cm, DS/SL): 7.38 gig (7.9 G) 
     DVD-R (8cm, SS/SL): 1.15 gig (1.23 G) 
     DVD-R (8cm, DS/SL): 2.29 gig (2.46 G) 
     DVD-RAM (12cm, SS/SL): 2.40 gig (2.58 G) 
     DVD-RAM (12cm, DS/SL): 4.80 gig (5.16 G)

SS: Single Side (Tek yüz)
SL: Sigle Layer (Tek katman)
DS: Double Side (Çift yüz)
DL: Double Layer (Çift katman)

Hatırlatma: 2 gigabyte yaklaşık 1 saat video demektir.

[3.4] "Aspect ratio" görüntü oranı nedir? 
Video, DVD üzerine 4:3 formatında (standard TV şekli) yada 16:9 
(geniş ekran) olarak kaydedilir. 16:9 formatı "anamorphic," anlamı resmin 
sıkıştırılarak normal TV ekranına (4:3 ekrana) uydurulmasıdır. Bu durumda 
ekranın alt ve üst taraflarında siyah boşluklar oluşur.
Eğer geniş ekran TV niz varsa 4:3 normal görüntüyü ekranın sağ ve soldan 
oluşan boşlukları arasında izlersiniz.
DVD üzerindeki video, aşağıdaki resim formatlarından biri yada ikisi olabilir:

     Tam çerçeve (4:3 video için 4:3 ekran) 
     letterbox yada LBX (16:9 video için 4:3 ekran) 
     pan & scan (16:9 video için 4:3 ekran) 
     widescreen (16:9 video için 16:9 ekran)

[3.5] Audio detayı nedir?
1996 yılında DVD ilk kez anons edildiği zaman DVD-Audio tanımlanmamıştı.
Gerçi şu an DVD üzerindeki ses CD den çok iyi. DVD-Audio 1.0 özellikleri 
Ekim 1998 de yayınlandı.

[3.5.1] DVD-Audio detayı 
6 kanal için örnekleme oranlar 48/96/192 kHz (aynı zamanda  
44.1/88.2/176.4 kHz) ve örnekleme boyutu 16/20/24 bit. 
Bu bize 96 kHz'e kadar ses dinleme!! imkanı verir.

Ayrıca yeni DVD-Video player ler DVD-Audio yu destekleyecektir.

[3.5.2] DVD-Video audio detayı 
Aşağıda DVD-Video üzerindeki ses izleri için bilgiler bulacaksınız.
Bazı üreticiler, sadece audio çalan DVD'ler yapmaktadır. 
Örneğin Technics ve Pioneer.

Bir DVD-Video disk  audio izine, (tracks) her iz aşağıdaki 3 formattan 
birine sahiptir:

     Dolby Digital (AC-3): 1 den 5.1 e  kanalları
     MPEG-2 audio: 1 den 5.1yada 7.1 e kanalları
     PCM: 1 den  8 e kanalları.

İki ilave format daha vardır. DTS ve SDDS. Bu formatlar harici dekoder 
gerektirmektedir. Sadece DTS 1999 Ağustos ayından itibaren Panasonic 
marka bazı DVD playerler üzerinde hazır olarak gelmektedir.

Linear PCM, sıkıştırılmamış, kayıpsız  sayısal ses i tanımlar. PCM CD ve 
Stüdyo master kayıtlarında kullanılır. Bu 48 yada 96 Khz ve 16, 20 ,24
Bit/sample örnekleme alınarak yapılır. 
 (Audio CD 44.1 kHz ve16 bit.)
Bu özellik 1-8 kanallar arası vardır. Maksimum bitrate 6,144Mbps dir. 
DVD player ler LPCM, 96Khz ve 48 Khz, 16 ve 20 bir örneklemeyi 
desteklemektedir.

Dolby Digital çok kanallı digital audio, AC-3 çok az kayıplı kodlamayı 
kullanır. Burada 48Khz ve 24 bit örnekleme kullanılmaktadır. Bitrate 
64 kbps ile 448 kbps arasıdır.

MPEG audio çok kanallı digital audio, AC-3 çok az kayıplı kodlamayı 
kullanır. Burada 48Khz ve 16 bit örnekleme kullanılmaktadır.

MPEG Layer III  (MP3) ve MPEG-2 AAC (aka NBC, aka unmatrix) 
DVD-Video tarafından desteklenmemektedir.

DTS (Digital Theater Systems) Digital Surround çok kanallı digital 
audio, 5.1 çok az kayıplı kodlamayı kullanır. Burada 48Khz ve 20 
bit örnekleme kullanılmaktadır. Bitrate 64 kbps ile 1536kbps arasıdır.

SDDS (Sony Dynamic Digital Sound) çok kanallı digital audio, 5.1
ve 7.1 sıkıştırılmış kodlamayı kullanır. Burada 48Khz örnekleme 
kullanılmaktadır. Bitrate 1280kbps e kadardır.

THX (Tomlinson Holman Experiment) audio formatı değildir.
THX, Dolby Pro Logic in biraz gelişmişi olup 5.1 desteği vardır.
THX sertifikalı yükselteç, hoparlör vs ile kullanılması tavsiye edilir.
Daha çok Laser disklerde yaygın olarak kullanıldı.

525/60 NTSC disklerin en az bir ses kaydı PCM yada Dolby Digital, 625/50
PAL/SECAM disklerin en az bir ses kaydı PCM yada MPEG dir. Disk
üzerindeki diğer ses kayıtları başka formatlarda olabilir.

[3.6] Etkilşimli (interactive) menü nasıl çalışır?
Her standart DVD film başlangıçta bir menü ile başlar. Bu menüde 
film ile ilgili ses ve görüntü özelliklerinin dışında film, yapımcı, oyuncular
gibi özelliklerini de açıklayan alt menülere gitmek mümkündür. Ayrıca bazı
DVD ler PC lerde oyun amaçlı hazırlanmaktadır. Bu tür oyunlarda etkileşimli
menülere sahiptir.
DVD nin kapasitesi çok olduğu için üzerine çok detaylı haritalar yerleştirmek
mümkündür. DVD üzerindeki yazılımlar yardımı ile yön bulmak amacı ile de
kullanılmaktadır.

[4] DVD ve bilgisayar 
[4.1] Bilgisayarımda DVD film izleyebilirmiyim?
PC niz uygun konfigürasyonda ise evet.
Uygun konfigürasyonda, 300MHz Pentium II yada Mac G3, DVD-ROM
Sürücü, MPEG-2 video ile Dolby  Digital/MPEG-2/PCM ses çözebilen 
donanım ile gerekli yazılımlar olmalıdır.
Özellikle PC hızınız düşük ve ekran kartınız yetersiz ise kare atlaması tabir
edilen kesikli görüntü elde edilir.

DirecShow 5.2 DVD-Video ve MPEG-2 yi desteklemektedir. Windows
NT4.0 DVD-Video yu desteklememektedir. Fakat Windows 2000 de bu 
destek vardır. Apple QuickTime 3.0 ın DVD-Video için  azda olsa 
desteği bulunmasına rağmen MPEG-2 yi henüz desteklememektedir.

PC için örnek konfigürasyonlar;
En az 233 MHz  Pentium II ile AGP ve IDE/SCSI DVD-ROM sürücü ile 
20 frame/sn film yada daha iyi olarak 350 MHz kullanırsak 30 frame/sn
film izleyebiliriz.. Bu konfigürasyonlar şimdilik pahalı gibi olsa da çok yakında
standart hale gelecektir.

[4.2] DVD-ROM sürücülerin özellik ve hızları nedir.?
CD-ROM sürücülerde olduğu gibi ilk başta hızları düşük olsa da
2x, 3x ve daha hızlı olarak yapılacaktır. Pek çok DVD-ROM sürücü 
1x DVD-ROM olup arama süresi (seek time) 90-200 ms arası ve 
erişim süresi 100-250 ms arasıdır. 1x DVD-ROM sürücünün transfer 
oranı yaklaşık 1.3 MB/s ile anlık (burst) transfer oranı 12 MB/s yada 
daha yüksektir. Data transfer oranı olarak bakıldığında 1x DVD-ROM
hız olarak yaklaşık 9x CD-ROM sürücüye eşittir. 2x DVD-ROM sürücü
yaklaşık eşittir 18x CD-ROM.. Henüz olmamasına rağmen 5x DVD-ROM
sürücü yaklaşık eşit 45x CD-ROM olacaktır. 4x DVD-ROM sürücü 
32x CD-ROM dur.
DVD-ROM lar CD-ROM lar gibi EIDE yada SCSI-2 bağlanabilir.
Bütün DVD-ROM lar müzik CD lerinide çalabilir.

[4.3] Kayıt yapılabilir DVD ler varmı?
DVD-R, DVD-RAM, DVD-RW gibi türleri vardır. Kayıt yapılabilir
DVD ler şimdilik sadece bilgisayar ortamındaki bilgileri yedekleme
amacı ile kullanılmaktadır. Film kopyalaması şimdilik mümkün değildir.
Yüksek kapasiteleri ile cazip olmalarına rağmen fiyatları şimdilik fazla
olduğu için yoğun olarak kullanılmamaktadır.

Son söz:
DVD sağladığı özellikler bakımından özellikle film yapımcıları tarafından
yoğun olarak kullanılmaya başlanmış ve evinde sinema ortamında film
seyretmek isteyenlerle kolleksiyoncuların gözdesi haline gelmiştir.
Sağladığı özelliklerden dolayı müzik yapımcıları tarafından da kullanılmaya
başlanmıştır.
Eğer evinize bir DVD sistemi kurmak istiyorsanız (DVD sistemi yanlış bir
tabir olup aslında Home Theatre demek daha doğru) sadece bir DVD almakla
işi halledemezsiniz.. Bunun yanında TV ve ses yükseltecinizi de yenilemek 
gerekebilir. Maliyeti yüksek olan bu sistemi kurmadan önce mutlaka bir
bilene danışmanızı öneririm.
PC de DVD bence şimdilik anlamsız. Beklenen kalite ve performansı elde 
etmek için çok ciddi bilgisayar konfigürasyonları gerekmekte buda yüksek 
maliyet demektir. Bu nedenle PC kullanıcılarına bir süre daha (fakat çok
uzun değil) beklemelerini öneririm.

Yukarıda ki özellikler bu günler için geçerli olup yeni gelişmeleri dergi ve 
internet üzerindeki pek çok kaynaktan takip edebilirsiniz..