Elektronik Fare Kovucu

(Ultrasonik fare kovucu)

Farelerle başı dertte olan arkadaşlara yardımcı olmak için aşağıda ki devreyi sunuyorum. Cihaz uzun süren araştırmalar ve denemeler sonucu oluştu. Benzerleri ithal cihaz adı altında binlerce dolara satılmaktadır? 1995 li yıllardan beri mesleğim gereği (Ziraat Mühendisi) haşerelerle ve farelerle başı belada olan firmalara ilaçlama ve zararlı kontrol hizmetleri (PEST KONTROL) sunmaktayım, zaman zaman elektronik devreler de kullanmaktayız, geliştirmekteyiz. Üzerinde çalıştığım devrelerden birini de Radyo amatörü arkadaşlarla paylaşmam gerektiğini düşündüm. Yalnız önemli bir noktayı hatırlatmak isterim Devre izinsiz, Ticari amaçla kullanılamaz.

Devre 3 bölümden oluşmaktadır. 1. bölüm değişken frekanslı osilatör. 2. kısım ise sesi belirli peryotlarda (15-25sn) açıp kapayan , anahtarlama yöntemi ile diğer devreler arasında senkronizasyonu sağlayacak kısım, 3 kısım ise amlifikatör kısmı. Fazla ayrıntıya gerek duymuyorum. Devreyi inceleyerek çalışma sistemini görebilirsiniz. Bu ve buna benzer devreler den randıman almak için çalışma sisteminden daha önemli olan unsurları kısaca açıklamaya çalışacağım:

Ortaçağda tüm insan nüfusunun 1/3 ü farelerin, veba mikrobunu taşıyan pireleri üzerlerinde barındırmaları yüzünden kaybedilmiştir Hiç bir savaşta farelerin neden olduğu kadar can kaybı olmamıştır. Dünyanın En gelişmiş şehirlerinden Londra ve Newyork ta kanalizasyonlarda yaşayan farelerin sayısı o şehirlerde yaşayan insan sayısından fazladır. Fare mücadelesinin ne kadar önemli olduğunu ortadadır. Bugün dünyada insan dışında, sayıca en fazla ve en başarılı memeliler, sıçan ve farelerdir. İstemeyerek beslediğimiz tek hayvandır. İnsanların yardımı sayesinde bu başarıyı yakalamışlardır.Doğal şartlarında yaşam şartları daha zordur. Fareler insanlar sayesinde hayatlarını daha kolay devam ettirirler, evlerini istila ederler, yiyeceklerini yerler, ürün ve eşyalarına zarar verirler, ayrıca bu ilişkiden hiçbir yarar sağlamayan insanlara hastalık da bulaştırabilirler.

Fare ve sıçanlar ile mücadelede değişik yöntemler kullanılmaktadır. bunlardan en fazla kullanılanı kimyasal yöntemlerdir. kimyasal mücadelede en fazla zehirli yemleri kullanırız. Tüm yöntemlerin başarısızlığında ise fumigasyon (zehirli gaz ) a başvurulur. Bu yöntemi sadece Fumigasyon Operatörü olan Ziraat Mühendisleri kullanma yetkisine sahiptir. Zehirli yem uygulamalarında farelerin yem çekingenliği kırıldığı sürece, mücadele başarıya ulaşır. Özellikle gıda işleyen ve depolayan tesislerde bazen çekingenlik kırılamaz; farelerin beslenme alışkanlığını kıramadığınız sürece hangi zehirli yemi kullanırsak kullanalım başarısız oluruz.

Ultrasonik fare kovucu, (Elektronik fare kovucu) abartıldığı gibi kendi başına çözüm değildir, diğer yöntemleri tamamlayıcı olarak kullanabiliriz. Farelerin yaşadığı ortamdan gürültü ile uzaklaştırılması, gürültülü yeni bir ortama alışmasından daha zordur. Farelerden arındırılmış ortamlarda cihazı kullanılarak farelerin tekrar alanı istila etmesi önlenir. Fareler özellikle sese karşı çok duyarlı hayvanlardır. onları en basit gürültü dahi rahatsız eder. Burada dikkat etmemiz gereken, insanları rahatsız etmeden sadece farelerin duyabileceği şekilde gürültü üretmektir. Kemirgen türleri 80khz. kadar olan frekanstaki sesleri duyabilmektedir. Oysa insan kulağı 20Hz.-20Khz. cicarındakii sesleri duyabilmektedir. Bebekler 20khz. e kadar kadar olan frekansları duyabilir. Bu eşik yetişkinlikle beraber düşer. Ultrasonik ses uygulamalarında İnsanı rahatsız etmeyen fakat fareler için cehennem gürültüsü oluştururarak, farelerin ortamı terk etmeleri sağlanır. Burada verilen devre 25-40khz. frekans aralığında 130db üzerinde ses veren devredir. Dikkat edeceğimiz en önemli husus Ultrasonik sistemlerin bazı çiftlik hayvanlarını (kedi,köpek gibi.) etkileyeceğini aklımızdan çıkarmamamız gerekir. Cihazın çalışma sistemin hakkında fazla ayrıntıya girmek istemiyorum. Montajını hatasız yaptığınızda ve enerji verdiğinizde hemen çalışacaktır. Önemli olan; Cihazda kullanacağınız piezo tweter in istenen frekansı verebilecek tipte olmasıdır. Bu tip cihazları alırken veya tasarlarken önemli noktaları aşağıda sıralamaya çalıştım. Gerisi hava civa.

Mücadelesinde başarılı olmak için, Fare Ne yer, ne içer nasıl davranır. vb… Ne kadar çok belgesel seyredip doküman karıştırırsak o kadar başarı şansımız artar. Başarı için;

• Fareleri çok iyi tanımalıyız(düşmanı iyi tanımak).
• Elektronik fare kovucular üretici firmalar tarafından abartılı şekilde kesin çözüm sağlayacakmış gibi lanse edilmektedir. Bu yanlıştır. Peki sağır fareleri ne yapacağız? Farelerle Ultrasonik ses ile mücadele kesin çözüm değildir. Sadece tamamlayıcı olabilir. Kesin çözüm olduğunu söyleyenler, çözüm arayan kişilere cihazlar işe yaramadığında, Ortaya çıkabilecek zararı karşılamayı taahüt edebilecekler mi?
• Fareler gürültü kaynağını (Ultrasonik kovucu yu ) susturma eğiliminde olduklarından, kaynağın elektirik kablolarını kemirme, ses kaynağını bez yada kağıt benzeri maddelerle tıkama eğilimindedirler. Elektirik kablolarının kısa devre ve yangın ihtimaline karşı mutlaka cihazın ilk enerji giriş noktasına (prize en yakın noktaya) siğorta bağlanmalıdır.
• Kullanılacak alanda diğer evcil hayvanların da sesten rahatsız olabileceği düşünülmelidir kedi ve köpekler 27khz e kadar ses frekanslarını duyabilmektedir.Not: Bu devre ile uğraşırken ortaya gayet güzel çalışan köpek kovucu devresi çıktı. Antrak ın ileriki sayılarında yayınlamayı düşünüyorum.
• Kullanılacak cihaz istenen frekansta ve güçte sesi verebilmelidir. Piyasada Ultrasonik fare kovucu adıyla birçok cihaz görmekteyiz dikkatlice incelediğinizde bazıları istenen güçte sesi verememekte, bazılarında ise istenen frekansta sesi veremeyecek tweter kullanılmıştır. Kullanılan Piezo tweter. 20 khz. kadar tiz sesleri almak için müzik endüstrisinde kullanılanlardandır. Üst sınırı 20khz. olan bir tweter asla kullanılmamalıdır. Kullanılırsa çalışmayacağı bilinmelidir. (fareler bile bize güler.) Fare mücadelesinde en etkili frekans 25-35khz. arasıdır.
• Farelerin sese alışmamaları için ses frekansı sürekli değişmelidir. Sürekli sese ve aynı frekansa fareler alışır dolayısıyle sese karşı tepki oluşmaz.
• Farelerin ortamdan uzaklaşmaları için belirli zaman aralıklarında , cihaz sessiz kalmalıdır. 15-25 sn. lik sürelerde cihaz susturularak, farelere kaçış süresi tanınmalıdır.
• Bazı depo ve fabrikalarda gördüğüm hatalı uygulamalardan birisi de, gereğinden fazla ve birbiriyle senkronize olmayan cihaz kullanılmaktadır. Cihazlar senkronize olmalıdır, aynı anda ve frekansta calışmalıdır. Ses tek kaynaktan alınmalı, diğer cihazlara dağıtılmalı ve cihazlar tek kaynaktan açılıp kapatılarak kontrol edilmelidir.
• Cihazın kullanıldığı alanlarda sesi yutan faktörler(çuval yığınları gibi) dikkate alınmalıdır.

Deneyecek arkadaşlara başarılar dilerim.73 ler.

http://www.qsl.net/ta2vb[1]
http://www.qsl.net/ta2cmz[2] (bakım yapılmaktadır.)

Fazlı ÇELEN
Ziraat Mühendisi
Zararlı Kontrol Op.
ERÇAK TEMİZLİK&İLAÇLAMA -Düzce
ta2cmz@mynet.com