Evrensel Işık

Denizde haberleşme nasıl olur? Amatör telsizcilikle aralarında ortak noktalar varmıdır? Merak ediyorsanız kaçırmayın.

DENİZDE HABERLEŞME VE GMDSS TAHDİTLİ TELSİZ OPERATÖRLÜĞÜ

Amatör telsizciliğe merak salmış arkadaşlarıma bu ay denizde haberleşme konusunda bazı özet bilgiler aktarmak istiyorum. Denizde haberleşme ilkeleriyle amatör telsizcilik arasında ortak noktalar olduğu gibi, denizciliğin kendi dünyasından kaynaklanan farklılıklar da bulunmaktadır. Öncelikle deniz haberleşmesinin temel bilgilerini öğrenmek gerekiyor.

Denizde Haberleşme Temel Terimler:

GMDSS: Global Maritime Distress and Safety System kelimelerinin ilk harflerinden oluşan bu kısaltma; Küresel Denizcilik Tehlike ve Emniyet Sistemi anlamına gelmektedir. 01.02.1999 tarihinde yürürlüğe giren bu yasaya göre denizlerde yapılacak haberleşmenin esasları tanımlanmıştır.

GMDSS, uydu haberleşmesi de dahil olmak üzere Orta Dalga(MF), Kısa Dalga(HF), Çok Kısa Dalga(VHF) bantlarındaki haberleşme bantlarını tanımlar.

300grt’dan büyük tüm yük gemileri, tonajına bakılmaksızın tüm yolcu gemileri, uluslararası seyahat yapan ve 12 kişinin üzerinde yolcu taşıyan deniz taşıtları GMDSS hükümlerine uymak zorundadır.

GMDDS’e Göre Bölgeler: Denizler kıyılara olan uzaklığa göre dört bölgeye ayrılmıştır:

A1 Deniz Bölgesi: Kıyıdan yaklaşık 20-30 millik uzaklığı kapsar ve en az bir VHF kıyı istasyonunun haberleşme alanı içindedir. A1 bölgesinde seyir yapan deniz araçları eğer GMDSS hükümlerine tabi ise mutlaka GMDSS Tahditli Telsiz Operatörlüğü ehliyetnamesine sahip bir kişiyi bulundurması gerekmektedir.

A2 Deniz Bölgesi: A1 deniz bölgesi dışında en az bir Orta Dalga(MF) kıyı istasyonunun radyotelefon haberleşme bölgesinde ve kıyıdan 100 millik bir uzaklığı kapsamaktadır.

A3 Deniz Bölgesi: VHF ve MF kıyı istasyonlarının haberleşme alanlarının dışında, INMARSAT uydularının kapsama alanı içinde, 70 kuzey enleminin güneyi ile 70 güney enleminin kuzeyindeki bölgeyi kapsar.

A4 Deniz Bölgesi: 70 kuzey eneleminin kuzyi ile 70 güney enleminin güneyinde kalan bölgedir, yani kutuplar çevresi.

A1 bölgesinde VHF cihazı, A2 bölgesinde MF cihazı, A3 bölgesinde 1.6GHz EPIRP uydu cihazı, A4 bölgesinde 406MHz EPIRP uydu cihazı kullanmak zorunludur.

EPIRP : Emergency Position Indicating Radio Bacon cihazı çeşitli konumlarda tehlike mevkiini gösteren radyo sinyali yayar.

INMARSAT : Uydular aracılığı ile yapılan deniz haberleşme sistemi.

Telsiz Radyo İstasyonları: Kıyı(Sahil) İstasyonları ve Gemi İstasyonları olmak üzere iki çeşittir. GMDSS Telsiz Operatörleri: 4 sınıfa ayrılmaktadır:

• 1. sınıf Radyoelektronik Operatör ehliyetnamesi(REO)
• 2. sınıf Radyoelektronik Operatör ehliyetnamesi(REO)
• Genel Operatör ehliyetnamesi(GOC)
• Tahditli Telsiz Operatör ehliyetnamesi(ROC)

Amatör Yat Kaptanlığı ehliyeti alan kaptanlarımızın daha çok bilmesi gereken tahditli telsiz operatörlüğü hakkında burada biraz daha geniş bilgi vereceğiz. Çünkü genellikle amatör yat kaptanlığı alanlar telsiz operatörlüğü sınavına da girerek denizde daha rahat hareket etmek ve daha az bağımlı olmak istemektedir. Denizcilik Müsteşarlığı tarafından açılan Amatör Yat Kaptanlığı sınavlarının yapıldığı tarihlerde tahditli telsiz operatörlüğü sınavları da yapılmaktadır.

Tahditli Deniz Telsizciliği: GMDSS kuralları kapsamında kıyı seyri yapan her deniz taşıtında sabit ve 156-174MHz bandında çalışabilen bir deniz telsizi olmak zorundadır. Bunun dışında yine gemi içi haberleşmede kullanılmak üzere VHF el telsizleri de bulundurulabilir. Bunlar Gemi İstasyonu olarak geçer. Bunların dışında kıyıdan yayın yapan Sahil İstasyonları da bulunmaktadır.

Gemi telsizciliğinde 156-174MHz arası bantlar kullanılır ve G3E sınıfı yayın yapılabilir. Gemi içi sabit telsizin çıkış gücü 25W’tır. Limanda en fazla 1W çıkış gücü kulanılır. Aynı şekilde VHF el telsizleri de 1W çıkış gücü kullanır.

Gemi telsizciliğinde kullanılan freknslara kanal numaraları verilmiş ve bunların kullanım yöntemleri belirlenmiştir. Bazı önemli kanalların ne şekilde kullanıldığı aşağıda açıklanmıştır:

• 156-174MHz bandı 01’den 28’e ve 60’tan 88’e kadar toplam 55 kanaldır. 75 ve 76’ıncı kanallar yoktur, bu kanallar 16. kanalın koruyucu kanallarıdır.
• Bu kanallardan 20 tanesi simplex, 35 tanesi duplex’tir. Simplex kanallar gemilerarası iletişimde, duplex kanallar ise gemi/kara iletişiminde kullanılır.
• Kanal 06, 16 ve 70 hiçbir zaman normal haberleşme için kullanılamaz. Bu kannallarda ilk konuşmalar yapıldıktan sonra ilgili kanala geçilir.

Limandan ayrılan her taşıt VHF telsizini sürekli açık bulundurmak ve yapılacak çağrılara cevap vermek zorundadır. Aygıt eğer başka bir kanalda çalıştırılıyorsa Dual Watch denilen ve hem 16. kanalı hem de bulunduğu kanalı dinleme pozisyonuna getirilmelidir.

Deniz telsizciliğinde kullanılan fonotik alfabe ulusal ve uluslararası olmak üzere iki çeşittir. Aşağıda bu alfabenin kullanılışı verilmiştir:

Denizde Haberleşme Kuralları: Deniz telsizi haberleşmesinde uygulanması gereken kurallar ve öncelikler söz konusudur. Çağrı Kuralları:

• Çağrılan istasyonun adı(En çok 3 kez)
• Burası (1 kez)
• Çağıran istasyonun adı(En çok 3 kez)
• TAMAM veya OVER kelimelerinden biri.

Çağrı kanalları boş yere meşgul edilmemelidir. Bu nedenle önce dinleme yapılmasında fayda vardır. Çağrılar kısa tutulmalıdır. Müsteşarlık tarafından verilmiş İstasyon adı dışında bir adla çağrı yapılmamalıdır.

İletişimde Öncelik Sıraları:

• 1- Tehlike çağrıları, mesajları ve tehlike trafiği
• 2- Acelecilik işaretleri
• 3- Emniyet işaretleri
• 4- Radyo yön bulucu
• 5- Arama ve araştırma çalı
  şmalarında uçakların hareket ve seyir güvenlikleriyle ilgili iletişimler
• 6- Meteroloji ve deniz trafiği iletişimleri

Tehlike Çağrıları: Tehlike işareti MAYDAY kelimesidir. Bu işaret deniz aracının bir tehlike ile karşı karşıya olduğunu ve acil yardım istediğini gösterir. Olası bir tehlike çağrısı aşağıdaki şekilde yapılır:

-MAYDAY MAYDAY MAYDAY
-BURASI(THIS IS)
-Aracın adı(3 Kez)

daha sonra tehlike mesajı iletilir:

-MAYDAY -THIS IS (Aracın adı) ve (işareti)
-Tehlike yeri
-Tehlike türü
-Kolaylık sağlayacak diğer bilgiler
-İstenen yardım türü

Bu mesajlar belli aralıklarla çağrı kanalıdan yayınlanır. Cevap almak için aralıklara dikkat edilmelidir. Tehlike çağrısını alan en yakındaki deniz istasyonu bunu yanıtlaması ve yardıma gitmesi bir kanuni zorunluluk olduğu gibi aynı zamanda bir denizcilik töresidir.

Acelecilik Çağrıları: Acelecilik işareti PAN PAN kelimesidir. Çağıran istasyon bir deniz aracının veya araçtaki bir kişi hakkında çok önemli bir bilgi mesajı iletmek için kullanır. Örneğin: Denize adam düşmesi, araçta bir yaralının olması veya denizde kazazedelerin görülmesi gibi. Örnek kullanımı:

– PAN PAN PAN PAN PAN PAN
– TÜM İSTASYONLARA (ALL STATIONS) (3 Kez)
– BURASI (THIS IS)
– İstasyonun adı (3 kez)
– TAMAM (OVER)

daha sonra acelecilik mesajı iletilir.

Emniyet Çağrıları: Emniyet işareti SECURITE kelimesidir. Denizde emniyeti ihlal eden durumları diğer istasyonlara haber vermek için kullanılır. Örneğin: Fırtına patlaması, yarı batık gemi varlığı, su üstünde sürüklenen bir cismin bildirilmesi, ışıklı şamandıranın sönmesi vb. Örnek kullanımı:

– SECURITE SECURITE SECURITE
– TÜM İSTASYONLARA (ALL STATIONS) (3 Kez)
– BURASI (THIS IS)
– İstasyonun adı (3 kez)
– Mesajın yayınlanacağı kanal
– TAMAM (OVER)

Denizde haberleşme ve telsiz kullanımı konularında çok temel bilgileri bu ay sizlere iletmek istedim. Eğer amatör yat kaptanlığına merakınız varsa bunların detaylarını öğrenmenizi ve sınava girerek hem yat kaptanlığı hem de tahditli telsiz operatörlüğü belgelerinizi almanızı tavsiye ederim.

Mutlu PAYASLIOĞLU
Amatör Telsizci
Amatör Yat Kaptanı
ta2gw@antrak.org.tr