Finansal Konular Üzerine

Yazarımız İlter Terzioğlu yeni bir yazı dizisiyle karşınızda. Uzmanlık alanlarımız farklıda olsa finans günlük hayatımızın bir parçası. Yazarımız bu yazı dizisiyle fazla detaya girmeden, günlük hayatta karşılaştığımız pek çok terim ve anlamlarını bizlerle paylaşıyor.

Bu köşede sizlerle, finansal konular, muhasebe teknikleri ve diğer ekonomik konularda fazla detaya girmeden görüşlerimi paylaşmak, sorularınız olursa mümkün olduğunca cevaplamak ve genel olarak uzmanlık alanı başka konular olup da bu konularla ilgilenen kişilere ulaşmak amacıyla yazılarıma başlıyorum.

Varlıklar ve Yükümlülükler (1)

Varlıklar

Bir şirket kurulduğunda aslında topluma yeni bir birey daha katılmış olur. Aynen bir bebeğin dünyaya gelmesi gibi. Artık ‘o’ da (şirket) tüzel ve gerçek kişilerden oluşan toplumun içinde bir bireydir. Bu sebepledir ki şirketlerin tanımlanmasında ‘tüzel kişilik‘ terimi kullanılmaktadır.

Tüzel kişiliklerin (şirketlerin) de gerçek bireyler gibi varlıkları (aktif) ve yükümlülükleri (pasif) vardır.

Bu yazının konusu da şirketlerin bilançolarına (fazla detaya girmeden) ana hatları ile bakmak, varlıklar (aktif) ve bunların dışında bilançolarda gözükmeyen ama şirketlerin değerlerini önemli ölçüde etkileyen faktörler üzerine fikir jimlastiği yapmaktır.

Varlıklar (Aktifler) önem sırasıyla;

I . Dönen Varlıklar ve
II . Duran Varlıklar (Net)*
* Amortismanlar düşültükten sonra

olmak üzere iki temel başlık altında toplanırlar.

Dönen Varlıklar önem sırasına göre;

a) Nakit ve benzeri varlıklar
b) Menkul Kıymetler
c) Alacaklar
d) Stoklar
olmak üzere dört ana başlıkta toplanırlar.

Duran Varlıklar (Net) ise;

a) Maddi Duran Varlıklar
b) Maddi Olmayan Duran Varlıklar
c) Finansal Duran Varlıklar
d) Diğer Duran Varlıklar
olmak üzere dört ana başlıkta sınıflandırılırlar.

Bunlardan çok daha önemlisi ve şirket değerini önemli ölçüde etkiliyebilecek nitelikte olan bazı değerler vardır ki bunlar şirketin bilançosunda rakamsal olarak görünmemektedir.
1. şirketin sahip olduğu insan kaynağı
2. ve yine sahip olduğu teknoloji gibi

Yeni kurulmuş dolayısıyla yatırımlarından dolayı bilançosunda varlıkları az ama yükümlülükleri çok bir firma düşünelim. Sadece rakamsal verilere baktığınızda yatırım yapmayı düşünmeyeceğiniz bu firmanın yeni bir teknolojiye sahip olduğunu fakat bunun da bilançosunda gözükmediğini varsayımlarımıza eklediğimizde yatırım kararı ile ilgili düşünceleriniz tamamen değişebilir.

Yakın geçmişte bu konudaki bir çok örneği dünya borsalarında (özellikle Nasdaq gibi) yaşadık. Yeni kurulan teknoloji şirketleri borsada sadece bilançolarında gözükmeyen fakat çok ümit bağlanan iş modelleri dolayısıyla milyarlarca dolar değerine ulaştı. Burada yapılan hata ise bilanço değerlerinin tamamen gözardı edilmesi ve bilançoda gözükmeyen değerlere çok fazla önem verilmesiydi.

Sonuç olarak bir şirketi hem bilanço hem de bilanço dışı değerleri ile değerlendirmek ve bunu yaparken dengeyi birisi lehine ya da aleyhine çok fazla bozmamak önemlidir.

Önümüzdeki aylarda şirketlerin yükümlülükleri, yukarıda saydığımız başlıkların detayları ve başka finansal konularda buluşmak dileğiyle.

İlter TERZİOĞLU
iltert@superonline.com