Isı Kontrollü 12V DC Fan
Bilgisayar Soğutma Pervaneleri için Uygun,
LED Motor Hızı Göstergeli bir Devre
Devre:
Parçalar:
R1______________15K @ 20°C n.t.c. Thermistor (Açıklamalara dikkat)
R2_______________1K5 1/4W Direnç (Açıklamalara dikkat)
R3_______________1K 1/4W Direnç
R4_____________270R 1/4W Direnç
R5______________22K 1/2W Trimmer “Cermet” veya “Carbon”
R6_____________680R 1/4W Direnç (Açıklamalara dikkat)
R7_____________470R 1/2W Trimmer “Cermet” veya “Carbon” (Açıklamalar…)
C1_____________100µF 25V Elektrolitik Kondansatör
D1______________LED (Keyfinize göre seçin. Açıklamalara dikkat)
Q1____________BC547 45V 100mA NPN Transistör
Q2____________BD140 80V 1.5A PNP Transistör
M1____________Fan Motor 12V 700mA (azami/maksimum/maximum)
Açıklamalar:
Projeyi TA2CIP / Ahmet Sönmez tercüme ediyor ve yorum gereken yerlerde (parantez içinde italik) kullanarak ekliyor.
Bu devre, bağlantıda bulunduğumuz bazı kuruluşların isteği üzerine düşünüldü ve tasarlandı. Bu basit devre, 12V doğru akım kullanan “fan”/pervane motorlarında hassas düzeyde ve motorun ısınmasıyla orantılı bir biçimde hız kontrolu yapılabilmesini sağlıyor.
Devrede, ısı algılayıcısı / “sensor” olarak, geri besleme devresini tamamlayan transistorler ile doğrudan bağlantılı bir “Thermistor” kullanıldı.
Ana devreye, pervanenin dönüş hızını göstermek amacıyla LED ışığının artması/azalması (parlaklaşması/sönükleşmesi) biçiminde bilgi veren bir alt devre eklendi. (Yani isterseniz koyun, gerek yoksa unutun gitsin.)
ÖNEMLİ NOTLAR:
- R5 direnç değerinin, pervane motorunun hangi sıcaklık ortamında çalışmaya başlaması öngörülüyorsa, ona göre seçilmesi gerekiyor. (Benim anladığım, kullanılan motorun teknik özelliklerine göre bu seçim yapılmalı ve motor, izin verilen ısı derecesinin üzerinde ısınmaya başladığı anda pervane tetiklenmeli. Peki direnç değeri nasıl seçilecek? Deneme/yanılma olacak galiba.)
- N.T.C. “Thermistor” olarak, 6K8 ile 22K arasında bir değere sahip herhangi bir parça kullanabilirsiniz. Yalnız, R2 direncini seçerken, “Termistor” değerinin 1/10 mertebesinde olmasına özen göstereceksiniz. (Yani “Thermistor” 22K ise R2 direnci yaklaşık 2.2K olacak.)
- Devredeki R6, R7 dirençleri ve D1 LED alt devrenin parçalarıdır. (İsterseniz eklersiniz.) Alt devreyi de yapacaksanız, R7 direncini (motor çalışırken) ayarlamanız gerekiyor. Motor çalışmaya yeni başladığında (henüz soğukken) LED en sönük halinde olmalı. (…ki motor ısındıkça LED’in parlaklığı artmalı.)
Ahmet SÖNMEZ
ta2cip@antrak.org.tr
