Okur Köşesi
Kıymetli Bilgiler forum alanımızda birikiyor, fakat okur yazışmalarında var olan değerli bilgileri gözden çıkaramadık. Bu bölüm bu yüzden var. Yazarımız Atilla Cesur’un derlemesiyle forum alanında yapılan yazışmalardan ilginç kesitler ve bilgiler bulacaksınız.
Arkadaşlarımızdan gelen soru ve cevaplarda ki kişisel ifadelere yer vermedik, bazı ifadeleri de (…) kullanarak ayıkladık, bu tutum sansür değil sadelik arayaşından kaynaklanıyor. Kendilerine anlayışlarından dolayı teşekkür ederiz.
Bakalım bu ay neler var ?
… elimde 48V-60A max. bir akü var ve bununla (200V max) DC brushless servo motoru sürmek istiyorum. Sanırım bunun için 48V / 200V DC-DC converter (dönüştürücü) kullanmam gerekiyor. Acaba güç olarak kaç wattlık bir converter kullanabilirm ve bunu nereden temin edebilirim? [sagalar1979@yahoo.com]
There are two approaches to this method:
* Switched Capacitor and Switch Inductor.
* Switched capacitor methods are normally used to double (3.6V to 7.2V) or invert (3.6V to -3.6V).
Inductors can be used to generate a higher or lower voltage. This is probably what you want. Current is pulsed through an inductor and using blocking diodes and a regulation feedback a stable higher voltage can be created. Maxim are one of several companies that make complete switched mode supplies in one IC, all you have to add are the inductor and a few other passives. See MAX631 for a simple example, this will generate a fixed 5V output from an input as low as 1.5V (only three external components needed) !
In fact I recently saw a similar chip that could provide 90V from a single 1.5V cell !!!. [orhangazi2004@yahoo.com]
(! Cevap cevaptır netekim ! A.C.)
… Konuştuğumuz sesi kaydeden bi entegreye ihtiyacım var…
Oyuncak papağanlar var ya konuşulanı 3 saniye kadar kaydedip aynen tekrarlıyor söyleneni, ama o oyuncağın içinde de baya bişey var. Hatırlayan var mı böyle bir entegreyi? [cagatay46@hotmail.com]
Bahsi geçen entegre isd serisi entegrelerdir. isd1212, isd1220 Türkiye’de bulunabilen entegrelerden. [vasfimutlucakir@yahoo.com]
ISD4003-05MP – ISD 4002-180P – ISD2560
Bunlar senin işini görür dostum.. İstanbulda yaşıyorsan (0212 2491236 Klavuz Elektronik) [ubimes@kablonet.com.tr]
Isd2560 kodlu bir entegre olacaktı yanlış hatırlamıyorsam. Bu bir dakika için idi. Daha uzun süreler için ise ISD4002, ISD4004 gibi entegreler mevcut. ISD firmasını da Winbond satın almıştı, ithalatçısı Arrow. [ozgura@teknolojigrup.com]
İlgilendiğiniz konu mart-nisan 2003’te konuşulmuştu .. Eğer Antrak Grubunun Yahoo Groups’taki web sitesine girerseniz orada bu konu ile ilgili dosya var .. Ses kaydeden bir devre var yani ..Kolay gelsin .. [hpre2@yahoo.com]
… Temmuz 2000 tarihli Antrak Dergisinde Sn. TA2AW Cemal ÖREN tarafından devresi verilen Otomatik Akü Doldurucu devresinde kullanılan TIP 2955 transistörünü bulunduğum yerde bulamadım. İnternette de karşılığı hakkında bir bilgiye ulaşamadım. [Fahrettin ÖZMEN]
Bu devrede kullanılan TIP2955, Oto Aküsü doldurmaya elverişli değildir. Anormal ısınır.Mangal kadar soğutucu kullanırsınız. Size tavsiyem ki ben bu devreyi yaklaşık 14 yıl önce yaptım tabi ufak tefek değişikliklerle, hala kendi aracımın akülerinin bakım şarjları ile Hilal-i Ahmer (!) yararına etrafımdaki eş dost ihtiyacı olanlarında işlerini görür.
Bu devrenin orjinal kaynağı 1983 yılı ELECTOR 301 CIRCUITS adlı yayındır. (Sayfa 160, Devre No:150 AUTOMATIC BATTERY CHARGER. Bu devreninde ana kaynağı da “Siemens Components Report, Volume XIII, No.1 March 1978”)
Gelelim devre değişikliklerine, TIP2955 (PNP) yerine MJ2955 (PNP) kullanacaksınız. Ve en az 2 adet. Ben soğutucuyu küçük tutabilmek için 3 adet kullandım ve soğutucunun üzerine bir adet 12 volt bilgisayar power supply FANI yerleştirdim, devreden bu haliyle yerine göre 12 Amper çekebiliyorum. Ayrıca orjinal şemada TIP2955 transistörünü süren BD140 (PNP) transistörünü BD242C (PNP) ile değiştirdim. Köprü doğrultucuyu da tabi 15 amper verebilen bir tip ile değiştirdim. Diğer devre elemanları ile oynamadım. Bu arada çıkşta kullanılan MJ2955 transistörlerinin emiterlerine seri olarak 0.1 Ohm 5 watt dirençlerini seri olarak girmeyi unutmayın. Transistör beta’ larının farklılıklarından dolayı her bir transistörden eşit akım çekilmesini sağlar…….
TIP2955 Eşdeğerleri: BD250 – BD746C (100 V – 15A.) TO220 100W
TIP2955T : BD710 – BD810 – BD744 – BDT96 vb…(70 V-10 A) TO220 90W
MJ2955 : BD318 Tam karşılıktır. Metal Tip 150W
[piposonmez@mynet.com]
… toprak hattı konusunda,evde topraklamanın düzgün yapılıp yapılmadığını bilemiyorum,ancak topraksız bir prize 2 adet 6’lı prizi seri olarak bağladım bunlarda çeşitli cihazlar bağlı ,fakat grup prizlerin toprak hattına kontrol kalemini değdirince aynı faz varmış gibi ışık yanıyor ama parlaklık yaklaşık yarı yarıya daha az diyebilirim.Bazı cihazları fişten çekince azalıyor bu parlaklık.Bu normal mi?Tehlikesi olur mu? [tr5454@yahoo.com]
… toprak hattı olan bir prizde toprak ile nötr arası en fazla 1-2V dir. Ve fazla toprak arası da faz-nötr arası gerilimden nötr toprak arası gerilim kadar az olur.
Eğer ölçü aleti ile toprak nötr arası gerilim 1-2 volttan farklıysa ya da toprak hattı ile faz/nötr arası ölçülen gerilim sürekli değişiyorsa ve yüksek ise toprak hattı yoktur. Eğer nötr ile toprak arası 0V ise muhtemelen nötr ile toprak uçları birbirine bağlıdır. Toprak hattı olarak nötr+toprak bağlantısı sağlıklı değildir ve eğer böyle bir işe kalkışırsanız da uzatma prizlerden değil de duvardaki prizlerden yapın yoksa ters takılan uzatma kablosu toprak hattında faz olmasına yol açar (hiç tavsiye etmem bu bağlantı şeklini)
Sizin gördüğünüz olay cihazların toprak hatlarından gelen kaçak akımlardır ve prizinizde toprak yok muhtemelen… [sozuak2004@yahoo.com]
Sn. YILMAZ GOYNUK’ün [universboy@yahoo.com] gönderdiği yazı http://www.turkcenet.org/wown_htm/ground.htm oldukça açıklayıcı fakat Sn. Polat Sönmez’in [piposonmez@mynet.com] “Topraklama için bakır ve Galvaniz kaplı levhalar mevcut. Levha üzerinde en az 70 cm. toprak bölüm kalacak şekilde dik olarak yerleştirilecek. Katodik olarak oksitlemenin önüne geçmen tek yolu var .aklıbaşına olanında olmayanında yapması gerektiği halde yapmadığı şeydir. Levha toprağa uygun açılacak bir çukura dik gömülecek. çukuru öyle açacaksınız ki en altına 10 cm. kadar kömür tozu konacak. ve levhanın 10 cm ön ve arka yüzü yine kömür tozu ile doldurulacak ve levhanın üstüde 10 cm kadar kömür tozu konulduktan sonra toprakla sıkıştırılacak. Kablonun levhaya tuttururken aynı metalden yapılmış ek elemanı kullanacaksınız. Çukuru da ıslatmayı unutmayın. Yapım tekniği veya standardı levha kullanırsanız Böyledir Veya topraklama çubuğu toprağa çakacaksınız ki en az 3 mt çakmalısınız. Ancak yukarıda tariflediğim gibi levhanın randımanını vermez. Çubuk daha çok yıldırımdan korunma topraklamasında kullanılır ve kaz ayağı şeklinde 3 ayrı noktada en az üç metre olarak çakılır ve birleştirilerek ortak uç alınır.Testine gelince toprak direncinin ölçümü için geliştirilmiş elektronik veya mekanik “Bridge Megger” isimli bir çok alet var. Bunlarla bulup ölçme yapmanız zor ancak basit bir yol var. Kullanılacak prizden Faz kalemi ile fazı tespit edip daha sonra sigortaları sökmeyi unutmayın aman dikkat edin ve faza bir kablo bağlayın.Topraklama iletkeni ile birlikte 60 Watlık bir ampul bağlayıp sigortaları açın. Normal prizdeki gibi aynı parlaklıkta yanıyor ve bir avometre ile lamba uçlarında ki gerilimi ölçtüğünüzde en fazla 10 volt’luk bir gerilim düşümü varsa yani normal pirizde 220 volt değeri okurken, topraklama iletkeni ile yaptığınız devrede lamba yanarken en düşük 210 volt civarında bir değer okuyorsanız topraklamanız çok başarılıdır. güvenle kullanabilirsiniz. Ana pirizi Viko gibi kaliteli bir piriz kullanın. Ya da İngiliz normunda bıçaklı piriz kullanın. Tabi fişleri de bıçaklıdır. Eğer İstanbul’da iseniz Bankalar cd’ elektrik malzemesi satanlar da var. Biraz tuzlu ama kesinlikle ısınmaz. 13 Amperi güle oynağa çekersiniz. zaten priz içine 13 Amperlik sigortada mevcut.” ve “TOPRAK FAZ ARASINDAKİ ÖLÇÜMÜ MUTLAKA VE MUTLAKA YÜK ALTINDA YAPMALISINIZ, BU YÜK EN AZ 60 WATT OLMALIDIR. EN BASİTİ DE 60 VEYA DAHA FAZLA GÜÇTE BİR AMPUL BAĞLIYKEN EN FAZLA 10 VOLTLUK BİR GERİLİM DÜŞÜMÜ OKUMALISINIZ.” uyarıları ile birlikte okuyunuz.
Topraksız bir prize 2 adet 6’lı grup priz bağlamak gerçekten büyük cesaret ister :-)) Sizi tebrik etmek lazım…!
…size “..bir adet ölçü cihazı edinin ve evinizdeki (nötr) ile (toprak) arasındaki farkı ölçün” gibi teknik öneriler getirmeyecegim :-))
Size en içten tavsiyem, mahallenizdeki elektrikçiyi eve çağırıp kontrol yaptırmanızdır. Aksi durumda, bağlı cihazların yanması ve/veya elektrik kaçakları nedeniyle “çarpılma” tehlikesi oluşması söz konusudur.
Su borularına ve/veya kalorifer borularına bakır tel bağlayarak toprak hattı çekmek sakıncalıdır. Bu gibi borular birbirine eklenirken su geçirmezliği temin etmek için genellikle keten, teflon gibi yalıtkan malzeme ile sıkılarak eklemlenirler. Bu ise toprak bağlantısının sürekliliğini keser ve üstelik eğer bir kaçak varsa, bu kaçağı komşu dairelere de yayar.
Eğer zemin veya alt kat dairede oturuyorsanız kalın bir bakır teli uygun bir noktadan bahçeye indirerek sorunu kendiniz de çözebilirsiniz.
Unutmayın, bahçenin en ıslak noktasına mümkünse bakır bir levha gömeceksiniz ve tel bağlantısı lehimli olacak. Yaz döneminde bahçe kurursa toprak hattınız yok demektir.
Siz yine de en iyisi bir elektrikçi çağırın, profesyonel bir toprak
hattı çektirin. Bu iş için ödeyeceğiniz bedel, yanacak cihazlarınızın
bedeliyle karşılaştırılmayacak kadar küçük olacaktır.
TA2CIP
Ahmet Sönmez [maporg@superonline.com]
… Otomobilim için kapılar kapandıktan sonra iç lambaların bir süre daha yanıp sonra yavaşça sönmesini sağlayacak bir devre arıyorum…[simsek53@yahoo.com]
… araba tepe lambası geciktiricisi ekte (light-dimmer.doc) devre denendi çalışıyor [cbakan@yahoo.com]
Elektrik ve Elektronik geliştiricileri için hazırlanan, doğrudan CDden çalışan, simülasyon, baskı devre ve şema çizimi, PIC programlama gibi konulardaki Linux yazılımlarının bulunduğu özel bir işletim sistemi Boreas Linux.
Boreas LINUX’un içerdiği elektrik/elektronik yazılımlarından birkaçı:
* Tk gate 1.8.4 / AND, OR kapıları, flip flop, buton, led gibi elemanlardan oluşmuş dijital devreleri test eden bir yazılım
* Ksimus 0.3.6 / Dijital (Logic) Simulator
* Krelais 0.2 / Elektrik için düşünülmüş, zaman röleleri ve anahtarlardan oluşan devreleri test eden bir program.
* NG SPICE, 0.5 /Direnç,bobin,kondanstör,transistör,op-amp vb. elektronik elemanlar kullanılarak hazırlanan devreleri test edip sonuç veren , moduller bir simulasyon yazılımı.
* gnucap 0.34 / SPICE ile aynı işlemi yapan farklı bir program.
* GTK Wave 1.3.34 / Electronik dalga izleyicisi
* gwave 20031224 – * SDCC 2.4.0 – *Şema*
*PCB* – *Simülasyon – *Paket* – *Mikrodenetleyici*
* PCB 1.99J / Baskı devre çizim programı.
* Gerbv 0.16 / Baskı devrelerde kullanılan standart Gerber dosyasını okumaya yarayan bir program
* gEDA 20040111 / Şema çizim programı ve yukarıda bahsedilen pcb , gwave programlarından oluşmuş bir paket.
* Electric 6.05 / Baskı devre, şema ve simulasyon yapılabilen paket bir program.
* gpsim 0.20.14 / PIC için yazdığınız programları test edebileceğiniz bir yazılım.
* gputils 0.12.4 / PIC mikro denetleyiciler için hazırlanmış paket biryazılım.(Assembler ve kendi özel algoritma dili için derleyici vb. programlar)
* Jal 0.4.60 / Pic ‘ler için hazırlanmış ve PIC programlamayı çok basitleştiren GNU GPL lisanslı bir programlama dili.
* Xcircuit 3.1.19 / Devre şeması çizmek için eklenen başarılı bir program.
* pgcalc 2.2 / Gelişmiş özellikleri bulunan bir hesap makinesi. [emreoz@omak.com.tr]
…nette gezinirken bir adres buldum bilgisayardaki portları … kullanmak isteyenler için yardımcı olacağı kanısındayım:
http://www.hut.fi/Misc/Electronics/circuits/
[cilleez@yahoo.com]
… pic ten dc motoru çalıştırabilmek için nasıl bir devre gerekiyor . [cilleez@yahoo.com]
PWM (Pulse Width Modulation) yöntemi ile DC motoru çalıştırabilirsin. Ben üniversitede okuduğum yıllarda böyle bir uygulamayı ekip arkadaşlarım uygulamıştı. Büyük bir ihtimal ile DC motorunuzu sürmek için PIC çıkışları yeterli gelmeyecektir. Bunu darlington bağlı güç transistörleri ile sürerseniz ihtiyacınızı karşılayacağını umuyorum.
PWM frekansını (yani 1 tam puls’in pozitif kalma süresinin negatif kalma süresine oranını) değiştirerek DC motora uygulanacak gerilimi (ki bu gerilim hızı doğru orantılı olarak etkileyecektir) doğal olarakta bunun hızını ayarlayabilirsiniz.
Uygulanan DC gerilimi şöyle basitçe hesaplayabiliriz; (tP * 12V) Bu BASİT formul şu demektir. Transistörleri 12V ile beslediğimizi varsayarsak. Pozitif sinyalin (yani pic çıkışındaki Lojik 1’in) tüm sinyale oranı çarpı 12V. Biz bir tam dalganın 1sn sürdüğünü durumu ele alalım. Siz pic çıkışından 0,75 sn Lojik 1 ve 0,25 sn Lojik 0 yollarsanız. Pozitif dalganın tam dalgaya göre oranı 0,75 olur. Bu başka bir deyişle şudur transistörler ve dolayısıyla DC motor 0,75sn sürülecek geri kalan 0,25 sn sürülmeyecek. Bu dalganın DC gerilimdeki karşılığı ise 0,75 * 12V = 9V’a denk gelmektedir. Siz pozitif dalganın transistörleri sürme süresini değiştirdiğinizde o söylediğim formüle göre gerilim değişecek sonuçta motora uygulanan DC gerilim değişecek ve böylece hızı değişecektir. ben anlatırkan 2 NPN transistörü darlington bağladığınızı varsayarak anlatım yaptım. Eğer 2 PNP transistörü darlington bağlayıp motoru öyle sürecekseniz bu sefer Pozitif Sinyal yerine tüm eşitliklerde Negatif Sinyali kullanmanız gerekir.
PIC çıkışından transistöre uyguladığınız sinyalin peryodu önemli değildir. Yani bir tam dalga sinyal 1sn’de sürse 2sn’de sürse veya 0,1 sn’de sürse sonuç değişmeyecektir. Bu noktada sizin transistörün kataloglarına bakarak çalışma frekanslarının buna uygun olmasını kontrol etmelisiniz ..
Burada benim anlattıklarım küçük çaplı DC motorlar için .. Büyük motorlar için yüksek güçlü sürme arabirimleri tasarlarsanız aynı sonucu alabileceğinizi umuyorum. Bu işlemde en çok dikkat etmeniz gereken şey “STATİK YAZMAÇLARA SAHİP KONTROLÖR KULLANIYORSANIZ Kİ PIC BÖYLEDİR” bu elemanı iyi izole etmektir. Edilmediği taktirde manyetik dalgalar yazmaçları etkileyecek ve sistemin hatalı çalışmasına neden olacaktır. [hpre2@yahoo.com]
… Sedat beyin de belirttiği şekilde Pwm ile yaparsın sürücü entegre olarak L298 öneriyorum pici programladıktan sonra L298 ile işi çözersin entegre datasheetine bakıp l298 çıkışına da motoru bağlayabilirsin Pic programlamasında pic ile motor kontrolleri adlı kitap ya da Orhan Altınbaşak’ın pic ve mikrokontroller adlı kitabı kullanabilirsin L298 piyasa fiyatı 4- 5 milyon civarıdır … [ahmetkucuker@yahoo.com]
… dijital bir uydu alıcısı almak istiyorum ve dreambox dm7000s modelini önerdiler ama çok pahalı. Bu receiver ın yaptıklarını yapabilecek muadil bir marka ve model biliyormusunuz yardımcı olursanız sevinirim. [evciahmet@yahoo.com]
DreamBox diğer receiver’lardan oldukça farklı. Kesinlikle tavsiye ederim. En basitinden internet üzerinden “card sharing” yapabilir, içine koyacağınız harddisk ile yayınları kaydedebilirsiniz. Receiver tamamıyla sizin kontrolunuzda ve yapabilecekleri üzerine yüklediğiniz programlarla alakalı. [ta3as@antrak.org.tr]
… projem engellilere yardımcı olacak bir rampa tasarımı burada dc motorun 0.2 m/s sabit hızla conveyere sürmesi gerekiyor bu konu hakkında yardımcı olabilirseniz sevinirim
[eemcevdet@yahoo.com]
… projeni http://robot.metu.edu.tr adresindeki forum da anlatırsan sana yardımcı olurlar…
[mitnickly@yahoo.co.uk]
… bir devrenin çıkışındaki akımın kontrolü için LEM kullanıyorum.bunun bağlantılarını bileniniz var mıdır?
[karaarslan_ahmet@yahoo.com]
… Kaç amperlik olanını kullanıyorsunuz bilmiyorum ama LEM transducer’lara ilişkin bilgileri (datasheet) :
http://www.datasheetarchive.com/LEM.html adresinden bulabilirsiniz. [ta3as@antrak.org.tr]
Kolay Gelsin…
Atilla CESUR
atillac@yahoo.com
