Ecstasy, kokteyldeki ünlü çıplak ve sayısal iletişim

Frekansa atlamalı haberleşme fikri nasıl doğmuş ve ilk uygulaması nasıl tasarlanıp nasıl gerçekleştirilmiş. Merak ediyorsanız bütün bu soruların cevapları bu yazıda.

İkinci Dünya savaşı başlayalı henüz bir yıl olmuştur. Amerika�da Hollywood�da bir kokteyl parti. Seçkin davetliler arasında kimler yok ki. Şüphesiz gecenin en alımlı kadını dönemin en tanınmış aktrislerinden Hedy Lamarr. Diğer konuklar sinema konuşurken, onun aklı başka yerdedir. Bir köşede film müzikleri yapımcısı George Antheil�ı sıkıştırmış, farklı bir konuda tartışmaya çalışmaktadır.

Hedy Lamarr, 9 Kasım 1914�te Avusturya�da doğmuş. Asıl adı Hedwig Eva Maria Kiesler. Emil adında ve banka müdürü bir baba ve Gertrud adında piyanist bir annenin çocuğu. Çok küçük yaşlardayken kendini göstermeyi bilmiş bu güzel kızı ünlü film yapımcısı Louıs B. Mayer keşfetmiş, daha sonra 1920'li yıllarda Max Reinhard Berlin�e getirtmiş. Tiyatro okuyan Hedy�nin adı ilk önemli bir rol üstlendiği �Man braucht kein Geld� filmiyle duyulmuş. Ama asıl şöhreti beyazperdede ilk kez çırılçıplak soyunan aktris namıyla 18 yaşında çevirdiği �Ecstasy� filmiyle yapmış. Daha 19 yaşındayken o yıllarda tanınmış bir bombardıman uçağı fabrikası, Hintenberger Patronen Fabrik�in genel müdürü Fritz Mandl�ın aklını başından almış ve 1933 yılında evlenmişler. Ancak zaman geçtikçe kendisi gibi Avusturya�lı olan kocasının nazilerle özellikle Mussolini ile yakınlaştığını farketmiş. Onlarla işbirliği yapan bu adamı 1937 yılında terkederek bavullarını ve hizmetçisini yanına alıp Londra�ya gelmiş. Oradan da çok geçmeden Amerika�ya, Hollywood�a yerleşmiştir.

İşte böyle bir kadının konuşmak için George Antheil seçmesi rasgele değildir. George, Mekanik Bale adlı bir eserin yaratıcısıdır. Bu eseri başka eserlerden ayıran en önemli özellik senkronize olmuş 16 piyanist, 4 sülüfon ve 4 perküson sanatçısı tarafından çalınmasıdır.

Aslen doğu Prusya�lı olan George Antheil 1900�de New Jersey Eyaleti�nin Trenton kasabasında doğmuştur. Philadelphia�daki Curtis Enstitüsü�nde müzik eğitimi aldıktan sonra piyanistliğini geliştirmek üzere Avrupa�ya, önce Berlin�e, daha sonra da, 1923 yılında Paris�e gelmiştir. Zamanının avantgard bir bestecisi olarak bilinen Antheil mekanik ritmlere ağırlık veren parçalarla ünlenmiştir. Uçak Sonatı, Vahşi Sonat, Caz Sonatı ve Makinelerin Ölümü en önemli yapıtları arasındadır. Mekanik Bale adlı eserinin 1926 yılında çaldığı tek piyanoluk versiyonunda kullandığı uçak pervanesi, elektrikli zil ve sirenler gibi alışılmışın dışındaki enstrümanlarla dikkatleri üzerine çeken genç besteci 1933 yılında Amerika�ya geri döner.

Amerika�da bir yandan film müzikleri bestelerken, öte yandan Esquire dergisine yazılar yazan Antheil bu arada �Her insan kendinin detektifidir� adlı bir kitap da yayınlamıştır. 1939 yılında daha savaş başlamadan Esquire�de yazdığı bir yazıda, eğer Avrupa�da bir savaş çıkacaksa bunun Almanların Polonya�yı işgal etmesiyle başlayacağını iddia etmiştir.

O akşam, kokteylde Hollywood�da komşusu olan Hedy Lamarr ile karşılaştığında ünlü aktris bu oldukça entellektüel adamla konuşmak için konuya göğüslerini nasıl büyütebileceğini sorarak girer, sonra sözü silahlara getirir ve asıl soruyu sorarak baklayı ağzından çıkarır. Genç kadın kendisinden radyo kontrollü torpidoların naziler tarafından yakalanmadan hedeflerine nasıl ulaşabileceğini öğrenmek ister. Avusturya�da terkettiği,  aslında iyi bir bomba uzmanı olan kocasının işi dolayısıyla bu konu hakkında azçok bilgisi vardır ve bir anti-nazi olarak birşeyler yapması gerektiğini düşünmektedir. Yakında Metro Golden Mayer�deki sözleşmesini bitirecek ve Washington D.C. de yeni kurulmuş olan Milli Mucitler Konseyi�nde çalışmaya başlayacaktır. Aklında müthiş bir fikir vardır. Eğer torpidoların yön bulmak için kullandığı radyo frekanslarını sık sık değiştirebilirse bunların düşman gemileri tarafından yakalanmasını önlemiş olacaktır. Frekansları nasıl değiştirebileceğini bilemeyen Hedy�ye frekans kosusunda iyi bir birikime sahip olan George Anteil yardım edebilecek hem en güvenilir hem de en bilgili kişidir.

George Anteil konu üzerinde çok düşünmeden yanıtı bulmuştur. Rasgele delikler açılmış kağıtlardan yapılan rulolar kullanarak yayılan ses dalgalarının frekansını değiştirmek mümkün olmaktadır. Aynı prensip kullanılarak radyo frekanslarını da değiştirmek mümkün olabilir. Böylece Japon gemilerinin Amerikan torpidolarının hedeflerini bulmalarına engel olması önlenebilecektir.

İkili konu üzerinde tam yedi ay birlikte çalışarak projelerini son haline getirirler. Bugünkü adıyla �Frekans Atlaması� (Frequency Hopping) olarak bilinen bu teknik için 12 Haziran 1941�de Amerikan Patent Dairesi�nden 2,292,387 numaralı patenti alırlar. Buluşlarının adı tarihe �Secret Communication System� (Gizli Haberleşme Sistemi) olarak geçer.

�Secret Communication System�in Patent Çizimleri

Modern sayısal iletisimin temelini oluşturan frekans atlaması tekniğinin hamurunda genç bir kadının hem de döneminin en güzel kadını Hedy Lamarr�ın emeği aldığı patent ile tescillidir. Çağının en az 20 yıl önünde giden Hedy�nin buluşu Amerikan Deniz Kuvvetleri tarafından yıllar sonra gerçek hayatta uygulanır. Buluşta kullanılan yöntem göndericinin ve alıcının senkronize olarak frekanslarını değiştirmeleri ilkesine dayanır.

Frekans Atlama yöntemi 1957 yılında Sylvania Elektronik Sistemleri Dairesi tarafindan diğer askeri sistemlerde de kullanmak üzere geliştirilir. 1962 yılında Küba�ya gönderilen Amerikan gemilerinde kullanıldığında Lamarr-Antheil ikilisinin elinde olan patent hakkının süresi biteli üç yıl olmuştur. Bugün yüzmilyonlarca insanın kullandığı CDMA (Code Division Multiple Access) adıyla bilinen sayısal mobil iletişim sstemleri Hedy Lamarr�ın aklına daha 1940�da gelen frekans atlatma yöntemine dayanmaktadır.

19 Ocak 2000 tarihinde, 86 yaşındayken altı koca eskitmiş bir ünlü aktris olarak Florida, Altamonte Spring�te yaşama gözlerini yuman bu güzel ve akıllı kadına iletişim dünyası çok şey borçlu.