Konuşan voltmetre projesinde şimdide ampermetre direnç ölçer ve volt amper grafik analizör (graphic analyser) özellikli olarak devam ediyoruz.

Bu yazı ile, Antrak Gazetesi'nin Haziran 2010 sayısında başlayan projenin dördüncü versiyonuna gelmiş bulunuyoruz. Önceki versiyonlarda, Haziran 2010 / konuşan voltmetre, Temmuz 2010 / konuşan voltmetre ampermetre, Ağustos 2010 / konuşan voltmetre ampermetre direnç ölçer projelerini  işlemiştik. Ekim 2010 sayısında ise, konuşan voltmetre ampermetre direnç ölçer ve volt amper grafik analizör (graphic analyser) özellikli olarak devam ediyoruz.

Projenin ilk başladığı günden itibaren her ay bir özellik daha ilave ederek kullanım alanının daha geniş olmasını sağlamaya çalışıyorum. Ağustos 2010 sayısındaki devreyi yapanların bu ay yeni devre yapmalarına gerek yok, çünkü devre kısmı aynı. Sadece bilgisayar programında ilaveler yaptım. Programı çalıştırdığınızda, kullanım şeklinin aynı olduğunu göreceksiniz.  İlave özellik olan volt ve amper grafik analizör özelliğinin çalışma şeklini açıklayayım.

Bir de önceki programda sesli bildirim güncelleme aralığını ayarlayabildiğimiz bölümde, sürenin kaç saniye olduğunu gösteren bölümü ilave etmeyi unutmuşum. Bu bölümü, bu ayki versiyonda ilave ettim. Ayar yapılan yerin yanında bulabilirsiniz.

Volt amper grafik analizör özelliğinin bir adet ayarı bulunmaktadır. O da güncelleme süresi ile ilgili. Yapacağınız ayarın yanında süreyi gösteren bölüm vardır. Bu ayar 2 örnekleme arasındaki zamanı milisaniye olarak ifade eder. Onun altında kırmızı çizgilerle belirtilmiş bir tam grafiğin toplam süresini belirten gösterge vardır. Yine buradaki değer de milisaniye olarak okunmalıdır.  Buradaki hesap şöyledir; Bir tam grafik, 660 adet örnekleme gösterebilir.  Siz 1 milisaniyeye ayarlarsanız, grafiğin tamamı 660 milisaniyelik zaman içerisinde olan değişiklikleri gösterecektir. Örnekleme zaman değeri yükseldikçe grafiğin toplam zaman değeri de yükselecektir. Buradaki zaman düzenini gereken şekilde ayarlayınız. Aşağıdaki hareketli  resimde, programın çalışır haldeki ekran görüntüsünü görebilirsiniz.

Bu program ve devre ile diğer özelliklerinin yanında, kullanmış olduğunuz DC güç kaynağınızın, devrenizin veya diğer cihazlarınızın güç değerlerini test ederek aynı zamanda oluşan değişimleri grafik ekran üzerinde daha detaylı görebilirsiniz. Grafik ekranın iyi tarafı eğer aynı değerlendirmeyi sadece ölçü aletinizle yapacak olsaydınız, örneğin 1 milisaniyede oluşan değişimleri takip edemezdiniz. Bu durumda, aklınızda sadece uzun zaman aralıklarında oluşan birkaç değer kalacaktı. Oysa bu devrede ve programda en az 1 milisaniye gibi çok kısa bir zamanda oluşan değişimleri grafik ekran üzerinde volt ve amper olarak görebilirsiniz. Böylece yaptığınız veya satın aldığınız elektronik cihazların, kullanılan güç anındaki davranışlarını grafik olarak test edebilirsiniz. Örneğin DC adaptörünüzden fazla akım kullandığınız anda adaptörünüzün gerekli olan akımı karşılayıp karşılamadığını veya voltaj değerinde herhangi bir düşme ya da yükselme olup olmadığını grafik olarak takip edebilirsiniz.

Devrenin PCB resmi, yeni yapacaklar için aşağıda verilmektedir.

Önceki devrede olduğu gibi yine 2*6 komütatör kısmını alttaki hareketli resimde görebilirsiniz.

Amper ölçümü ile ilgili bağlantı resmi:

Voltaj ölçümü ile ilgili bağlantı resmi:

Volt ve Amper değerlerini aynı anda ölçmek için olan bağlantı resmi:

(gurup direncin montaj şekli ile ilgili açıklamayı Ağustos 2010 sayısından okuyunuz.)

USB fişin bağlantı resmi:

Programı, yapacağınız ses kayıtları ile kullanmak isterseniz Haziran 2010 sayısındaki açıklamaları okuyunuz.

Önceki sayılardaki bazı detayları, bu yazıda tekrar anlatmadım. Projeyi yapmayı düşünüyorsanız, Antrak Gazetesi Haziran 2010 , Temmuz 2010 , Ağustos 2010 sayılarındaki konuşan multimetre ile ilgili yazıları da bence okuyun. Çünkü dikkat edilmesi gereken çok önemli detaylar var  ve herşey hatasız yapılmış ise devreyi bilgisayarın USB port'una taktığınızda alttaki hareketli resimdeki gibi bir bilgisayar mesaj görüntüsü oluşur

Program.rar
Büyük Görünüm
usbproject.hex
Devrenin pcb dosyası

Tarık Konca

Konuşan voltmetre projesinde şimdide direnç değerlerini sesli okuyoruz

Antrak gazetesi’nin  haziran 2010 sayısında konuşan multimetre projesi kapsamında,
konuşan voltmetre olarak başlayan ve temmuz 2010 sayısında konuşan voltmetre ampermetre
olarak devam eden projenin bu ayki versiyonu, konuşan voltmetre ampermetre direnç ölçer projesi olarak devam ediyor.
Projeyi yine usb port haberleşmesi bulunan 18f2550 ile yaptım. Bir önceki versiyona ilaveten alttaki resimde görülebileceği gibi 2*6 komütatör bağlantı uçları ve direnç ölçüm ucu için bir tane 2’li klemens var. Direnç ölçüm klemensi için çok fazla bir şey söylemeye gerek yok, fakat 2*6 komütatör bağlantı uçlarını biraz açıklamam gerekecek. Aslında ilk başta komütatörü pcb kart üzerine lehimlenebilir şekilde düşünüp çizmiştim, fakat elimde bulunan ve öçlülerini alıp pcb karta çizdiğim  komütatörden 1 tane daha almak istediğimde Konya Sokak’ta aynı ölçülerde bulamadım. Çok çeşitli ölçülerde bulunabiliyor ben de devreyi yapacak arkadaşlar için bunun bir sorun oluşturabileceğini düşündüğümden, daha sonra pcb çizimini değiştirip  komütatör için gerekli olan bağlantı uçlarını kartın kenarına çizip kablo ile bağlanabilir şekle getirdim. Bu şekilde devreyi yapacak arkadaşlar benim kullandığım ölçüdeki komütatörü aramak zorunda kalmayacaklar. Çünkü biliyorum, bazen elektronik malzeme satan iş yerlerinde aradığımız malzemeleri bulmak çok da kolay olmuyor. Bir de aklıma gelen ikinci fikir, devre yapıldıktan sonra kutu içerisine alınacağı zaman yine uygun ölçülerde kutu bulunamayabilir. Bu yüzden komütatörü kablo ile uzatıp, bulduğumuz kutunun uygun bir yerine rahatça monte edebilelim düşüncesiyle ilk çizimi değiştirdim. 
Devrenin son halini alttaki resimde görebilirsiniz.

2*6 komütatör bağlantı uçlarını şöyle açıklayayım; Resimdeki a_ortak ucu ve b_ortak ucu 2*6 komütatörün 2 adet ortak uçlarıdır. Diğer uçlar ise komütatörün her adımında ortak uçlara kısa devre olan uçlardır. Biraz daha detaylı anlatım için aşağıdaki hareketli resmi takip ediniz

Komütatorü 1’inci konuma aldığınızda bilgisayar size okuduğu volt ve amper bilgilerini sesli ve görsel olarak iletecektir. 2’inci konuma aldığınızda 200 ohm’a kadar olan direnc bilgisini yine sesli ve görsel olarak iletecektir. 3’üncü konuma aldığınızda 2 kilo ohm’a kadar okuyacak,  4’üncü konumda 20 kilo ohm’a kadar olan değerleri, 5’inci konumda 200 kilo ohm’a kadar olan değerleri, 6’ıncı konumda 2 mega ohm’a kadar olan değerleri  sesli ve görsel olarak iletecektir. Direnç ölçüm esnasında dikkat etmeniz gereken ayrıntı; komütatörü çevirdiğiniz anda direnç ölçüm uçlarının boş olmasıdır. Ölçüm yapacağınız kademeyi ayarlayıp daha sonra direnç bağlayınız. Çünkü program, ayar yapıldıktan sonra ölçüm uçlarındaki boş olan değeri ölçüp kendini ayarlamak ister. Bunu da şunun için düşündüm:  Devre beslemesini usb port’taki 5 volt’tan kullanıyor. aynı zamanda referans voltajı da usb port’taki 5 volt’tur. Sabit bilgisayarların güç kaynağı yeterli olmayanlarında gözlemlediğim kadarıyla bilgisayarın yaptığı işlemlere bağlı olarak usb por’ttaki 5 volt her zaman sabit kalamıyor, az da olsa değişiklikler olabiliyor
Bu durum da referans voltajını etkilediği için ölçümler değişebiliyor. Bu durum özellikle taşınabilir bilgisayarlarda biraz daha fazla oluyor. Tabii ki marka ve modele göre değişir. Hepsinde durum bu değil, yine de önlem olarak programa  böyle bir ilave yaptım. Yukarıda anlattıklarım aklınızı karıştırmasın. Tek yapmanız gereken komütatörü istediğiniz ölçüm konumuna çevirin ve daha sonra ölçmek istediğiniz direnci bağlayın.

Yukarıdaki pcb resminde dikkat edilmesi gereken diğer diğer bir ayrıntı daha var:  2*6 komütatör bağlantı uçlarının bulunduğu yerde herhangi bir malzeme ismi belirtmediğim bir yer var. Orada şöyle bir şey düşündüm; kartın çizimi kolay olsun ve daha küçük olsun
düşüncesiyle dirençleri dik olarak lehimlenecek şekilde tasarladım. Bir ara gurup olarak tek bir kılıf içinde bulunan dirençler vardı. Bulabilirseniz  1 kilo ohm’la 10 kilo ohm arasında herhangi  bir değerde 6’lı gurup direnç alıp lehimleyin. Bulamazsanız alttaki resimde olduğu gibi dik olarak 6 tane direnci lehimleyin ve üstteki uçları birleştirip kenardaki şaseye lehimleyin.

Projeyi yapmayı düşünüyorsanız, daha önce yayınlanan Haziran 2010 ve Temmuz 2010 sayılarındaki ses düzenleme, pcb basma, akım ölçüm direnci ile ilgili ve pic 18f2550 yi programlama ile ilgili detayları okumanızı tavsiye ederim. Çünkü her sayıda aynı detayları anlatmanın gereksiz olduğunu düşündüm.

Devrede kullanılan 270r, 2k7, 27k, 270k, 2m7 değerlerindeki dirençlerin ölçüm için önemli görevleri vardır  benim bildiğim %1  %5  ve %10 standartları var  bulabilirseniz %1 toleranslı kullanın. Bulamazsanız kalibrasyonu iyi bir ölçü aletiyle değişik yerleden aldığınız dirençler arasından en iyi değerdeki olanlardan seçin veya seri bağlayarak ya da paralel bağlayarak değerleri tutturmaya çalışın.

Biraz da programın yapısından bahsedeyim. Programda bir önceki versiyondan farklı olarak direnç ölçme özelliğiyle ilgili olarak bulunan butonlar var. Butonlar sadece komütatörü çevirdiğiniz zaman yaptığı ölçüme göre renk değiştirir. Bir de yaptığınız ölçüm değerini  ekranda yazan bir bölüm vardır.

Program ve devreyi çalıştıracağınız bilgisayardan, daha önceki yayınlanan yazılarda pek bahsetmedim. İşlemci hızı 500 MHz ve üzeri intel tabanlı işlemci Windows XP ve üzeri işletim sistemi en az 128 mb ram,  usb 2.0 port’lu  bilgisayarlarda sorun çıkartmadan çalışır düşük işlemci hızlarında ve diğer işlemcilerde usb 1.0 port’unda eski Windows versiyonlarında ya da Windows  dosyalarını çalıştırabilen Linux işletim sistemlerinde nasıl çalışır test edemedim, belki sorun çıkartabilir bilemiyorum.

Daha önceki yazılarda yayınlanan devreleri denemek için yapan arkadaşlar kendi ses kayıtlarını yapıp düzenlemişler. Bence daha güzel olmuş ses kayıtları biraz acele yapıldı. bence siz de eski yazılardaki ses düzenleme ile ilgili ayrıntıları okuyup kendi ses kaydınızı yaparsanız daha iyi sonuçlar alırsınız

Program.rar
Büyük Görünüm
usbproject.hex
Devrenin pcb dosyası