DMR Telsiz Kullanımına Giriş
DMR Telsiz Kullanımına Giriş – 1
Sayısal bir telsiz sistemi olan DMR sistemini kullanmak ve geniş çaplı bir ağın işleyişini bozmadan kullanabilmek için dikkat etmemiz gereken bazı konuları ve sistemle ilgili bazı genel bilgileri, kullanmaya başlarken yapılacakları, biraz teknik bir girişin ardından, bu yazılarda paylaşacağım. Herhangi bir hata görürseniz lütfen bildiriniz. Her hakkı saklıdır. Kaynak belirtmeden, izinsiz paylaşılamaz.
Nedir bu Sayısal Telsiz ve DMR?
DMR Digital Mobile Radio kelimelerinin kısaltması olarak ticari amaçla ortaya çıkmış ancak avantajları ve internet altyapısı kullanılarak çok kolaylıkla uzak mesafe iletişimine izin verdiği için dünya çapında çok tutulan bir sayısal telsiz sistemidir. Sayısal telsiz sistemi sesi önce sayısal veriye çevirir. Çevrilen bu ses kalitenin korunması için oldukça yüksek bir boyuttadır. Bu veriyi telsiz yoluyla gerçek zamanlı olarak aktarmak mümkün olmadığı için CODEC denilen bir yazılım veya donanım ile bu ses verisi kodlanır. Yani belli bir algoritmaya göre sıkıştırılır. (zip/rar gibi sıkıştırma işlemleri de benzer işlemlerdir.) Daha sonra bu sıkıştırılmış veri havada oluşabilecek hataların alıcıda düzeltilebilmesi için tekrar işlemden geçirilerek ve gerekli bilgiler eklenerek sayısal modülasyon teknikleriyle alıcıya gönderilir.
DMR sisteminin, TDMA yani zaman bölmeli bir erişim sistemine sahip olması sayesinde tek bir röle ve duplexer ile tek bir frekans üzerinden 2 kanal sunması en temel avantajıdır. Bu sistem 2G cep telefonlarında kullanılan sistemin aynısıdır. Havada 4800 sembol/saniye oranında ham veri transferi yapar. 4fsk modülasyon kullanıldığı için bu hız sembol başına 2 bit olarak hesaplanır ve teoride 9600 baud data transferimiz olur.(pratikte ise daha bile düşüktür.) Gördüğünüz gibi, modern ses kodlama teknikleri sayesinde DMR gibi bir sistem, bilgisayar için aşırı ilkel sayılabilecek bu hızda bile çalışabilmektedir.
DMR Telsiz Kullanımına Giriş – 2
Bu bölümde temel bazı terimleri öğrenelim.
CC: Color Code. Bu kod analog sistemlerden alışık olduğumuz CTCSS tonunun DMR sayısal sistemindeki karşılığıdır.
Bir röleye erişmek veya simpleks bir çağrı yapabilmek için mutlaka eşleşmelidir.
Amatör kullanımda genellikle CC:1 kullanılır.
TS: Time Slot. DMR sisteminin diğer sistemlerden en büyük farkı, aynı röleyi aynı anda 2 farklı kullanıcı grubunun kullanabilmesidir. Yani aynı anda 2 kişi tek röle üzerinden konuşabilir.
Bunun için frekans zamana bağlı olarak ikiye bölünür. Bu bölümlerden her birine Time Slot denir. Görüşme yapabilmeniz için Time slotunuzun eşleşmesi gerekir.
Piyasada TYT-MD398 gibi bazı cihazlar tasarım hatasından dolayı tam olarak bu desteği veremediğinden görüşmelerde kesintiler yaşanabilir. Bu cihazların kullanımından kaçınılmalıdır.
Simplex görüşmede TS:1 kullanılır.
TG: Talkgroup. Talkgroup sayısal sistemi analog sistemden ayıran en belirgin özelliklerden biridir. Uluslararası ağlara dahil edilmiş bir röle ile dünyanın herhangi bir noktasındaki bir istasyonla görüşmek için bilmeniz gereken tek şey talkgroup’udur.
Bir bölgedeki rölenin veya bir hotspot’un programlandığı bir talkgoupda, kendi rölenizden mandala bastığınızda sistem diğer tarafın frekans, CC, TS ne olursa olsun bu iki röleyi birbirine linkler ve boşta kalıp kopana dek iki yönlü bir iletişim kurulmuş olur.
Bu bakımdan ağ üzerindeki tüneller gibi düşünebiliriz. Ayrıca sadece TG’ler kullanılarak aynı Frekans, CC, TS’de dahi olsa kullanıcılar kendi aralarında gruplandırılarak konuşmaları sağlanabilir.
Röle üzerinde lokal görüşme için 9, simpleks görüşme için 99 olmalıdır. Lütfen TG91 veya rastgele bir TG kullanmayın. Mesela TG91 DMR-Marc sisteminde Worldwide, tüm dünya anlamına gelir. BM Sisteminde ise lokal tanımlıdır. Lokal konuşmalarda rölenin DMR ID’si kullanılır.
Şehrinizdeki bir amatörle görüşmek için dünyadaki binden fazla röleyi meşgul etmek istemezsiniz. Kısa zamanda pek hoş olmayan tepkiler alabilirsiniz.
RX List. Bulunduğunuz kanalda gönderme talkgroup’u sabit olmasına rağmen, birden fazla talkgroup bu listelere eklenerek bulunulan kanalda birden fazla talkgroup’un takip edilmesi sağlanabilir.
Rx listeleri genel olarak oluşturulup daha sonra kanal bazında programlanabilir. Kanala Rx listesi programlamazsanız sadece gönderdiği talkgroupdan gelen görüşmeleri dinletecektir.
Digital Contacts: Bir nevi adres defteri gibi düşünülebilir. Kullanılacak ID’ler ve TG’ler buraya kaydedilmelidir. Temelde 3 tip contact vardır.
Group Call: Kullanacağınız Talkgroupları bu şekilde eklemelisiniz. Daha sonra kanal programlarken bu listeden seçilecek.
Private Call: Kişisel ID’ler yani Türkiye için 286 ile başlayan kişi IDlerini buraya girmeniz durumunda konuşan kişinin Çağrı işareti veya ismi ekranda belirecektir.
All Call: Talkgroup sistemini pas geçerek tüm sisteme yapılan çağrıdır. Çok geçerli bir sebep yoksa ASLA kullanılmamalıdır.
Zone: Telsiz programlarken en dikkat etmeniz gereken kısımlardan biri burasıdır. Sayısal telsize isterseniz 1000 kanal yükleyin ancak Zone’a eklemezseniz tek bir kanalı kullanamazsınız.
Telsizde kanalları gezerken eskiden olduğu gibi kayıtlı kanal listesini değil, seçili olan Zone’daki kanalları gezersiniz. Kişisel tercihinize göre istediğiniz gibi ayarlayabilirsiniz. Pek çok modelde bir zone’da en fazla 16 kanala izin verilmekte. Kanalları birden fazla zone’a ekleyebilirsiniz.
DMR Telsiz Kullanımına Giriş – 3
Yeni bir telsizi aldığınızda yapmanız gerekenler:
1. Eğer yoksa https://register.ham-digital.org/ adresinden kendinize bir DMR ID alıyorsunuz. Bu ID çağrı işaretinizle eşli, Türkiye için 286 ile başlayan bir sayı. Eğer belgenizde bir sorun yoksa, bilgilerinizi düzgün girdiyseniz en geç birkaç gün içinde onaylanacaktır. Hata yapılabilir ancak asla bilerek başkasının ID’sini kullanmayın. Hem kendiniz madur olur hem başkasını madur edebilirsiniz. Eğer aradan bir kaç gün geçmesine rağmen ID’niz onaylanmadıysa dmrturkiye@gmail.com adresine okunaklı bir şekilde belgenizin fotografıyla birlikte mail gönderin, ilgilenilecektir.
2. Telsizinizin yazılımını açıp, her ihtimale karşı mevcut kütüğü/kalibrasyon bilgileri vb bilgileri yedekledikten sonra, Basic Settings/General Settings sekmesine gelip “Radio ID” kısmına bu numarayı yazıyorsunuz. Yanlışlıkla Serial ID kısmına girmeyin.
3. Radio Name kısmına, “TA1MD Mutlu” vb bir formatta isim yazıyorsunuz. Bazı cihazların yeni versiyonlarında bu ismi karşıya otomatik gönderiyor. Yani karşıda kayıtlı olmasa bile ID’nizle birlikte çağrı işaretiniz ve isminiz ekranda görülüyor.
4. TX Preamble Duration Sayısal haberleşme için önemli bir parametre. Konuşmanızın başında küçük bir miktar gecikme katabilir ancak zayıf sinyal şartlarında rölenin sinyalinizi alabilmesi için önemli. 200-300 gibi bir değer ayarlayın. Röleye erişimde sıkıntı yaşarsanız yavaş yavaş arttırın.
5. Diğer özellikleri kişisel zevkinize göre ayarlayın.
Sıra geldi bir kanalı nasıl oluşturacağımıza. Adım adım yapalım
1. Kullanacağınız Talkgroup(lar)’u Contacts/Contact List vb. listeye “Group Call” olarak ekliyoruz. Group Call olmasına özellikle dikkat edin.
2. Herhangi bir kanalda birden fazla talkgroup’u dinlemek istiyorsak Rx list menüsüne geliyoruz ve bir liste oluşturup veya varolan bir listeye birinci adımda oluşturduğumuz TG’leri ekliyoruz. Sıranın bir önemi yok.
3. Channel menüsünden yeni bir kanal oluşturuyoruz. Kanala bir isim verip, rx tx frekansları, CC, TS gibi bilgileri giriyoruz.
4. Contact Name kısmından gönderme Talkgroup’u seçiyoruz. Burada kişiler de çıkacak. Eğer kişi seçerseniz o kanalda mandala bastığınızda tek bir kişiye çağrı(bireysel çağrı) yapmış olursunuz.
5. Rx List kısmından listemizi seçiyoruz. Privacy kısmını OFF / None / Disabled seçiyoruz. Admit Criteria Kısmını “Allways” seçiyoruz. Böylece kanalda ağ üzerinden gelen istasyon varsa bile gerekli durumda lokal olarak üzerine röleye girebilirsiniz.. Ancak başka istasyonların görüşmelerini kesmemeye dikkat etmelisiniz. Eğer röle ağa bağlı değil veya simplex frekans programlıyorsanız “Color Code” seçmenizde fayda var.
6. Ekranda pek çok sayısal sistemle ilgili seçenek göreceksiniz bunları bir sonraki yazımda topluca açıklayacağım.
7. Daha sonra varsa Save tuşuna basıp Zone penceremizi açıyoruz. Burada her bir zone’da görmek istediğimiz kanalları, görmek istediğimiz sırayla düzenliyoruz ve kanalımız kullanıma hazır.
DMR Telsiz Kullanımına Giriş – 4
Ek ayarlar ve Pratik Bilgiler
Cihazların kanal parametreleri ekranında genellikle şu ek ayarlar görünür.
Auto Scan: Cihazın o kanalda programlanan Scan list içindeki kanalları otomatik taramaya almasıdır. Yani diyelim çok sık takip ettiğiniz 3 kanal var. Bunları taramak istiyorsunuz ancak menüye girip scan opsiyonunu açmak veya yan tuşlara atamaya üşendiniz. yeni bir kanal yaratıp auto scan işaretleyebilirsiniz. Bu kanalı açtığınızda cihaz otomatik olarak programlı listeyi tarayacaktır.
Rx Only: Cihazın o kanalda Tx yapmayacağını belirtir. Sayısal sistemlerde anlık bile mandala dokunulsa cihaz ID’si ekrana düştüğünden, dinleme amaçlı eklediğiniz kanallar var ise mutlaka tıklayın.
Lone Worker: Cihaz periyodik olarak sizden tuşa basmanızı isteyecek basmazsanız alarm yollayacak. Aktive etmeyin.
VOX: Kanalda sesle Tx yapma özelliği olup olmayacağını belirler.
Talkaround: Röle gönderme frekansından gönderme yaparak yakın çevrenizde röleyi dinleyen kullanıcılarla röledeki diğer kullanıcıları rahatsız etmeden görüşme özelliği sunar. Rölenin çekmediği durumlarda frekans değiştirmeye gerek kalmadan görüşebilmeyi sağlar.
Send/ Receive GPS: Telsizde GPS varsa konum gönderme özelliğinin olup olmayacağını belirler. GPS ayarlarını dikkatle yapmadan aktive etmeyin.
Private Call: Kanaldaki bir kullanıcıya bireysel çağrı yapma özelliği.
Private Call Confirmed: Bir telsize bireysel çağrı göndermeden önce telsizin kanalda bulunup bulunmadığını kontrol eder. Eğer karşı telsize ulaşamazsa boş yere gönderme yapmanıza izin vermez. Ancak bu özellik ağ üzerinden çalışmadığı için uzaktaki kullanıcılara bireysel çağrı yapmanızı engeller.
Emergency Alarm ACK: Kanaldaki bir kullanıcı acil durum çağrısı yollarsa telsizin uyarı vermesi özelliği. Açarsanız iyi olur, ileride bir gün yardıma ihtiyacı olan birinden haberiniz olur.
Emergency System: Acil bir durumda, acil durum çağrısı gönderen telsizinizin nasıl davranacağına dair ayarlardır. Henüz üzerinde anlaşılmış bir sistem olmadığından şimdilik kapalı bırakabilirsiniz. Yanlış kullanımda oldukça rahatsız edici olabilmekte.
TOT: Mandalın basılı kalması, kulaklıkta sorun oluşması gibi durumlarda telsizin arızalanmaması ve kanalı meşgul etmemesi için ayarlanan süre. 45-60 gibi bir süre yeterlidir.
TOT Rekey: Bunu da yine 3-5 gibi bir değere alırsanız temassızlık gibi durumlara karşı önlem almış olursunuz.
Compressed UDP Data Header: Röle ve ağ yöneticisinin ayarına bağlıdır. Kendisine sorun.
Privacy: Basit bir kripto mekanizması. Özel lisansla alınan bazı cihazlar haricinde önemli bir güvenlik sağlamadığı gibi ID’nizi de gizlemez. Disabled olmalıdır, kullanımı uygun değildir.
GPS System: GPS’in açık olduğu durumlarda hangi ayarı kullanacağını seçersiniz.
————— GENEL AYARLAR —————
Talk Permit Tone: Röleye ulaşmış, röleden gönderme yetkisi aldığınızda cihaz bir ses çalarak bunu size bildirir. Bu sesi duymadan konuşmamanız hem röleye ulaşamıyorsanız boşuna konuşmanızı, hem de erken konuşmaya başlayarak söylediklerinizin kaybolmasını engeller.
Channel Free Indication Tone: Sayısal telsizlerde kuyruk sesi olmadığından karşı kullanıcının mandalı bıraktığını anlamak zor olabilir. Bunun için gönderme bittiğinde telsiz ufak bir sinyalle bunu size bildirir.
Group/Private Call Hang Time: Bir çağrı geldiğinde burada ayarladığınız süre içinde mandala basmanız durumunda çağrı yapılan TG’ye veya size bireysel çağrı yapan kişiye yönelik çağrı yaparsınız. Ağa bağlı rölelerde private call süresi uzun, group hang time süresi ise 0 ayarlanırsa karışıklık olmasının önüne geçilebilir. Aksi halde örneğin kanalda yurtdışında qso yapan iki amatör var. Sizin ise lokal bir qso yapma ihtiyacınız doğdu. Eğer cihazınızda group hang time var ise uzak istasyonların qsolarını bitirmesini ve üzerinden zaman geçmesini beklemek zorunda kalırsınız. Aksi halde cihazınız onların görüştüğü group’a yönelik gönderme yapar ve hem görüşememiş hem de onları rahatsız etmiş olursunuz.
Radio Disable Decode: Uzaktan telsizi bloke etme. Oldukça faydalı bir özelliktir. Böylece röle yöneticisi, eğer cihazınızda, kulaklığınızda bir sorun olur veya ptt mandalı bir yere sıkışırsa, çocuğunuz cihazınızı alır, rölede şarkı söylerse veya cihazınızı kaybederseniz, ID’nizi engellemek zorunda kalmak yerine basitçe cihazınızı kapatabilir daha sonra tekrar açabilir. Yapılan bu istem dışı transmisyonların eskisi gibi sadece bölgedeki röle kullanıcılarını değil dünyanın farklı yerlerinde pek çok kişiyi rahatsız etme ihtimali olduğundan eskiye göre çok daha önemlidir.
Radio Enable Decode: Uzaktan telsizi açma. Bu ayar varsa mutlaka birlikte açın ki kapatılan telsiziniz tekrar açılabilsin. Bazı cihazlarda disable ayarıyla birlikte açılıp kapanıyor.
Remote Monitor Decode: Uzaktan telsizi dinlemeye alma. Düşmeniz, bayılmanız, trafik kazası, telsizin kaybolması gibi acil durumlarda veya dağcılık, kayak gibi sporlar sırasında kullanıyorsanız cihazınızı faydalı olabilecek bir özellik. Sizden haber alamayan arkadaşlarınız uzaktan telsizinizi göndermeye geçirerek durumunuzu anlamaya çalışabilir. Belki de hayatınızı kurtarabilirler. Ancak amatörler arasında olmaması gerekir ama art niyetli kişilerin sizi dinlemek için kullanmaları mümkündür. Bu durum göz önünde bulundurularak kapatılabilir. Remote monitor duration ayarı ile her bir seferdeki gönderme süresini belirleyebilirsiniz. 30-45 sn gibi bir süre uygundur.
DMR Telsiz Kullanımına Giriş – 5
GPS (APRS) Ayarı
Eğer telsizinizde gps varsa ve periyodik gönderimi destekliyorsa (Bazı cihazlarda GPS olmasına rağmen desteklemiyor) BM sistemine bağlı bir röle üzerinden APRS sistemine aktarılmasını sağlayabilirsiniz.
DİKKAT: Bu sistem röleyi periyodik olarak uzun süreli tx’e geçirdiği için bazı rölelerde kullanımına izin verilmiyor olabilir. Kullanmadan önce röle sorumlu operatöründen bizzat izin alınız. Sizin yapacağınız 1 saniyelik tx’e karşılık röle 6-10 saniye tx yapmakta. 3 dakika arayla beacon yollayan 20 kişi bile rölenin 7/24 tx yapmasına sebep olmakta.
1. Eğer yoksa https://brandmeister.network/ hesabınızı oluşturun.
2. Kaydınız onaylandıktan sonra kullanıcı girişi yapıp sayfanın sağ üst kısmından çağrı işaretinize tıklayın ve açılan sayfadan “selfcare” tuşuna tıklayın.
3. Brand kısmından telsiz modelinizi, TYT vb markalar kullanıyorsanız “Chinese Radio” seçin. APRS Interval 180 sec seçin. Çağrı işareti, mesaj ve ikonunuzu seçtikten sonra save tuşuna tıklamayı unutmayın. Airsecurity ve hotspot security kısımlarını ellemeyin bunlar biri sizin Id’nizi filan kullanmaya kalkarsa engellemek için oluşturulmuş sistemler. Yanlışlıkla açarsanız ağa erişemezsiniz.
4. Contact List’e APRS ismiyle, röle sorumlu öperatöründen öğrenebileceğiniz uygulama ID’sini Private Call olarak kaydedin.
5. GPS System menüsünden bir sekmeye gelip, burada Destination ID kısmına bu APRS kaydını seçin.
6. Default Report Interval kısmına göndermeler arasındaki süreyi seçin. 5 dakika (300 sn)’den az olmasın. hareketsiz bir istasyon ise 30 dakika (1800sn)’den az olmasın. Mümkün olduğunca uzun tutmanızda fayda var.
7. GPS revert channel kısmından göndermeyi yapacağınız kanalı seçin. Eğer bulunduğunuz kanalda gönderilmesini istiyorsanız “Current CH” seçin.
8. Kanal parametreleri sayfasından veya telsiz menüsünden bu ayarladığınız GPS System nosunu seçtiğinizde GPS’iniz açılacak ve uyduya bağlanmasını müteakip sinyal yollamaya başlayacaktır.
DMR Telsiz Kullanımına Giriş – 6
Ayarlarımızı yaptık ama nasıl çağrı yapacağız?
Ayarlarımızı başarıyla yapıp cihazımıza yükledik. İlk testimizi nasıl yapacağız? Artık çağrı yaparken dikkat etmemiz gereken önemli parametrelerden biri de talkgroup’dur. İlk çağrımız için lokal tg olan 9 nolu tg’yi kullanmamız uygun olur. Telsizimizi bu tg’nin bulunduğu kanala alarak mandala basıyoruz. Pek çok telsizde kırmızı ışığın en az 1 kere yanıp söndüğünü göreceksiniz. Bu sırada telsizimiz analog telsizlerin aksine önce DMR röle ile iletişime geçip kanalın uygun olup olmadığını ve kendisinin gönderme izni olup olmadığını soruyor. Eğer ayarlarınızda bir hata var veya olumlu yanıt alamazsa birkaç denemeden sonra bırakıp size bir hata tonu verecektir. Eğer olumlu yanıt alırsa, kırmızı ışık sabit yanmaya başlayacak ve eğer programlandıysa kısa bir talk permit tone duyulacaktır. Burada normal çağrınızı yaptıktan sonra sonuna talkgroup 9 diye eklememiz yurtdışında yaygın ülkemizde henüz oturmamış bir usuldür. Cevap verecek istasyon siz mandalı bırakmadan ekrana bakamazsa nereden cevap vereceğini bilemeyebilir. Bu yüzden, “Dinlemede istasyon var mı? burası tango alpha one mike delta, talkgroup 9” gibi bir çağrı karşı amatörün işini kolaylaştırır.
İlk QSO’muzu lokal yaptık sırada yurt dışı. Öncelikle, dediğim gibi tek bilmeniz gereken şey talkgroup. Ülkelerin, bölgelerin, kulüplerin talkgroupları olduğu gibi Worldwide, European, English, Spanish gibi yüzlerce tg var. Bunlara internetten ulaşabilirsiniz. Şuan ülkemize tanımlı 2 TG var. Bunlar 286 Türkiye ve 2860 Istanbul. 286 TG’si Türkiye’de her röleye Statik Talkgroup olarak eklenecek ve yurtdışındaki amatörler tarafından da dinlenen ulusal ID’miz. Bu TG’de yapılacak görüşmelerde bir kat daha dikkatli konuşmalıyız ve yabancı amatörleri de düşünerek çağrı işaretlerimizi alışılagelmiş usulde değil, doğrusu olan “tango alpha one mike delta, tango bravo two hotel lima” vb. yani rakamını da İngilizce okuyarak kullanmalıyız. TG2860 ise İstanbul ve yakın çevresinde kurulacak röleler için belirlediğimiz bir nebze daha lokal bir talkgroup.
Statik ve Dinamik Talkgroup Nedir?
Statik Talkgroup, röle yöneticileri tarafından sistem üzerinde programlanan ve rölenin internetten gelen görüşmeleri otomatik olarak yayınlayacağı talkgrouplardır. Örneğin 12345 Talkgroupu statik olarak programlanmış bir röle ne zaman ve dünyanın neresinde olursa olsun TG12345 ‘den birisi konuşmaya başladığında RF olarak bunu yayınlar. Bu sayede zaten TG2860 programlanmış İstanbul rölelerine dünyanın heryerinden her an çağrı yapılabilir.
Bunun aksi ise Dinamik Talkgroupdur. Dinamik talkgrouplar röleye RF yoluyla ulaşan bir sinyal olduğu durumda sistem tarafından belirlenmiş 10-15dk gibi bir süre boyunca aktif kalırlar. Yani siz Belçika’daki bir arkadaşınızla konuşmak istediniz. https://brandmeister.network/?page=talkgroups adresinden Belgium yazarak ülke kodunun 206 olduğunu gördünüz. Cihazınıza bunu yazıp mandala basıp röleye ulaştığınız anda Belçika’da konuşulanlar sizin kullandığınız röle tarafından yayınlanmaya başlayacak. Oradaki rölelerde bu TG206 statik programlı olduğu için onlar sizi duyabilecek. Sizin rölenizde de dinamik tg geçici olarak açıldığı için siz de onları duyabileceksiniz ve böylece iki taraflı qso yapılabilecek.
Eğer çağrı yapacağınız ülke büyük ve pek çok röle bulunan bir bölgeyse ve belirli bir kişiye çağrı yapacaksanız nezaketen daha lokal TG’leri kullanmak uygun olur. Bilmiyorsanız çekinmeyin, usulünce çağrınızı yapın.
DMR Telsiz Kullanımına Giriş – 7
Günlük kullanım ve pratik ayarlar.
Arkadaşlar, pek çok kişinin sorun yaşadığı birkaç noktaya değinmek istiyorum. Önceki yazılarımı anlayan arkadaşların bunu okumasına gerek yok, sorun yaşayanlar göz atabilirler.
Öncelikle pek çok kişi röle ID’sine çağrı yapıp normal olarak cevap alamıyorlar. Sanıyorum D-Star veya başka bir sistemden kalma alışkanlık ancak “DMR sisteminde kullanıcının röle ID’si ile EN UFAK BİR ALAKASI YOKTUR.” Lütfen röle ID’lerini sonsuza dek unutun.
Çağrı yapmak için fiziksel bağlantıyı sağladıktan sonra, yani frekans, slot ve CC bilgilerini girdikten sonra sadece karşı tarafın statik TalkGroup’u önemlidir. Röle sadece bu talkgrouplara gelen çağrıları RF olarak yayınlar. Bu bilgiye brandmeister’ın röle sayfalarındaki aşağıda ekran görüntüsünü koyacağım noktadan ulaşabilirsiniz. Burada mavi renk kilit sembolüyle gördüğünüz tg’ler sürekli sabit duran yani Statik TG’lerdir. Eğer bir bölgeye çağrı yapacaksanız bunlardan birini kullanmak zorundasınız. Sarı renkli gözükenler ise o bölgede bir amatörün RF yoluyla tetikleyip geçici bir süreyle açtığı Dinamik Talkgrouplardır. Dinamik talkgrouplar kullanıcılar bir tg’de mandala bastığı anda aktive olur ve son sinyalden 10 dakika sonra kendiliğinden kapanır.
Uzak Noktayla Görüşme Yapmak.
Diyelim Almanya ile görüşme yapacaksınız, TG’si 262. Daha bölgesel bir tg bilmiyorsunuz. Cihazınızda contact name kısmına bunu gireceksiniz. Elle değiştirme kısmı varsa oraya da girebilirsiniz. Mandala bastığınız anda sizin röleniz 10 dakikalığına 262 yi de yayınlamaya başlar. Böylece Almanya’daki arkadaşınız size yine TG262 üzerinden cevap verdiğinde siz de onu duyabilirsiniz.
Sisteme hangi TG girerse o TG çıkar. Çok istisnai durumlar haricinde her zaman gelen tg üzerinden cevap vermeniz gerekir. Reflector vb sistemler ülkemizde kullanılmıyor, o yüzden ekranda gördüğünüz TG üzerinden cevap vermeniz en doğrusu.
Biz İstanbul’daki amatörler olarak aramızda 3 kanal belirledik ve bunları lokalden genele sıraladık. Herkese bu şekilde tavsiye ederim. 3’ü de röle frekansı olarak aynı olmakla birlikte, 1. kanal gönderme TG’si 9. RX List ise 9,2860(tercihe bağlı 286) Böylece mesela gece yatarken cihazı açık bıraktığınızda Amerikalı amatörlerin görüşmelerine uyanmazsınız. Kanal 2, Tx TG2860, Rx List: dinlediğiniz tüm kanallar. Kanal 3, Tx TG286, Rx List: dinlediğiniz tüm kanallar. Normalde cihaz kanal 2 de duruyor. Böylece pek hem yerel hem uluslararası tüm tgleri takip edersiniz. Bunları dinlemek istemezseniz kanal 1 e çevirirsiniz. Birisi çağrı yaptığında da hemen komutatörü 1 tık çevirme ile uygun tg’yi yükleyip cevap verebilirsiniz. İstanbul dışındaki arkadaşlar 2860 yerine kendi bölgelerini yazabilirler. Bu kanalların arkasına ise diğer bölgeleri ekleyebilirsiniz. Orası tercihinize kalmış.
Eğer bir kişinin ID’si/Çağrı işareti ekrana geliyor, sesi gelmiyorsa sorun %99 Rx Listinizdedir. Kendisinin konuştuğu tg sizin bulunduğunuz kanala programlı Rx Listte yoktur veya kanalda Rx List programlanmamıştır. Bu ayarlarınızı kontrol edin.
Umarım yardımcı olabilmişimdir. Her şey TA için !
88, 73
de TA1MD Mutlu Dülger
