VOX Devreleri

Vox, telekomünikasyonda “Sesle çalışan anahtar” anlamına gelen “Voice Operated eXchange) kelimelerinden üretilmiştir ve genellikle Vericilerde ve Kayıt cihazlarında belli bir ses seviyesinde (Treshold level) aktive olan bir devreden ibarettir..VOX devresi çıkışındaki bir tetikleme transistorünün bayaz voltajının kolektör-emitör arasını kısa devre haline sokan bir değerde uygulanması ile yani saturasyonda çalıştırılması ile bir anahtar gibi görev yapar..

Bu kısa devre çalışması ile ya Vericinin PTT devresini doğrudan kısa devre eder, yada bir minyatür röleyi çalıştırarak röleye bağlı kontakları ile kısa devre sağlar..Her iki halde de Vericinin Bas-Konuş butonunun (Push-to-Talk) yerine görev yaparak ellerimizi kullanmadan cihazı Tx pozisyonuna geçirir.

VOX devrelerinde genellikle hızlı açma, geç kapatma temin etmek üzere gerekli ve zaman ayarlı RC devreleri konulmaktadır. Bunun sebebi kısa konuşmalarda ilk hecenin bir kısmının kaybolmaması ve son hece bitmeden devrenin kapanmasını önlemektir..

İngiliz amatörü John’un (G8MNY) www.southgatearc.org sitesindeki Basit VOX (Simple V.O.X) devresini gözden geçirirsek, teoriye yardımcı olacağı gibi bu tip devreleri yapmak isteyen arkadaşlara da yol gösterici olacağını zannediyorum..

Şema aşağıdaki gibidir :

Devrede 3 transistör ve 4 diyot kullanılmıştır.Ayrıca alıcı gürültüsü sebebiyle tetiklemeyi önlemek üzere bir Anti-VOX devresi eklenmiştir..

BC109 transistörü mikrofon amplifikatörü olarak kullanılmış ve beyz girişinde FB ile işaretli olan (Ferrite bead) demirtozu nüveler konulmuş böylece girişinde RF’den etkilenmesi önlenmiştir. Ses voltajı girişte duyulduğu zaman,BC109 tarafından VOX TIME devresine ikiye katlanarak uygulanır ve burada DC ye çevrilerek iki katlı zaman sabitesi devresine uygulanır..Böylece Hızlı Tepki ve Yavaş Sönüm süresini kontrol ederiz..Elde edilen DC voltaj +VE den gelen besleme voltajı ile kıyaslanır ve 220K POT kazanç kontrol potansiyometresine uygulanır..VOX TIME devresindeki elektrolitik kapasitörlerin deşarj zamanını kontrol eden 220K Var potansiyometresi ile devrenin Yavaş Sönüm süresi ayarlanır..220KPOT’dan alınan bu DC voltaj DC anahtar olarak kullanılan PNP transistöre uygulanır..Bu transistorün tetiklemesi ile NPN PTT sürücü transistorü çalıştırılır.. PNP’nin beyzinden 10M’luk bir rezistans ile NPN’in kolektörüne uygulanan voltaj, ani aksiyona geçmeyi önlemek için pozitif geri besleme olarak uygulanmıştır..PNP’den çıkan DC voltajın bir kısmı da üst taraftaki Anti-vox devresine uygulanarak hoparlörden işitilecek seslerin mikrofon devresini aktive etmesini önlemektedir..

Tüm diyotlar 1N4148 germanyum kontakt temaslı diyotlardır….

Yapacak olanlara kolay gelsin diyorum..

73’s de Özhan TA3BQ

Özhan ÖNDER
TA3BQ