555 ile Yapılmış Projeler – 3
555 ile yapılmış projeler devam ediyor.
Osilatör devrelerine devam ediyoruz. Geçen ayki yazımızda temel çalışma prensiplerini görmüş, frekans formüllerini vermiştim. Şimdi biraz daha ayrıntılara girelim ve üzerinde yapabileceğimiz küçük oynamaların bize ne kazandıracağını görelim.
3 no.lu çıkış bacağından alınan kare dalganın Thigh ve Tlow oranlarının nasıl değiştirilebileceğini görelim. Bunun için çeşitli yöntemler var, ama devamını okumadan önce kısa bir hatırlama yapmak için, geçen ayki yazının ilk bölümünü okuyup temel osilasyon devresini hatırlamanızda yarar var.
Aşağıdaki şemada görüldüğü gibi bir diyot ve seri bağlı direnç yardımı ile bunu kolayca yapabiliriz.
Çalışma prensibi ise şöyle: Devre enerjilendiğinde 3 no.lu çıkış bacağımız HIGH konumunda olup 10n luk kondansatör, diyot ve 4k7 üzerinden şarj olmaya başlar. Kondansatör üzerindeki voltajın 2/3 besleme gerilimine eşitlendiğini sezen 6 no.lu bacak ise 3 no.lu çıkışı LOW yapar ve kondansatör 33k üzerinden şarj süresine nazaran daha uzun bir sürede deşaj olur, bu da LOW süresinin HIGH süresine oranla daha uzun süre olması demektir. İkinci şemada ise yukarda anlatılanların tam tersi olmaktadır, yani şarj süresi uzun, deşarj süresi ise kısa.
Peki asatable osilatör'de bunu nasıl yapabiliriz? Önce standart devre şemasını görelim. Devre üzerindeki değerleri incelerseniz ve bu değerler ile başka değişik direnç değerlerini formüle [ Thigh = 0,7(R1+R2)xC Tlow = 0,7xR2xC ] koyup hesapladığınızda R1<R2 olduğu müddetçe HIGH = LOW oranı %50 ye yaklaşmaktadır. Başka bir deyişler Thigh ve Tlow birbirine eşitlenmektedir.
Tersini yaparsak ne olur?? Yani R1>R2 olursa?? Yine bir parça matematik sonucunda kare dalgadaki HIGH oranının, R1>R2 oranı arttıkça büyüdüğünü göreceksiniz. Başka bir deyişle Thigh > Tlow olacaktır.
Bunun da tersini istiyorsak ne yapabiliriz? Cevap yazının en başındaki şekilde gizli, bundan esinlenerek aşağıdaki devreye bir göz atın.
Üstteki şekilde de Thigh < Tlow dır. Peki frekansı değiştirmeden Thigh ve Tlow oranlarını değiştirmek istiyorsak ne yapabiliriz? Aşağıdaki iki değişik uygulama bunun cevabı;
Önümüzdeki ay buluşmak dileğiyle hoşçakalın.
