Dual Bant VHF Alıcı
Dual bant alıcı nasıl yapılır? İşte gerçekten ilginç bir devre yapmak istiyorsanız kaçırmak istemeyeceğiniz bir yazı. Selamlar değerli Antrak gazetesi okurları; Bir süredir NFM darbant diye tabir edilen PLL sentezör kontrollü telsiz alıcıları üzerinde denemeler yapıyordum. Bir çok deneme yanılmanın sonucu olarak aşağıdaki projeyi hayata geçirdim. Kısaca bir alıcının çalışma mantığını özetlemek gerekirse alıcılar şu şekilde çalışırlar. Dinlenecek yayına göre bir anten filtresi alıcının girişinde istenmeyen sinyalleri bastırır. İstenen sinyal bir anten sinyal yükseltici sayesinde istenilen seviyeye getirilir. Bu sinyal mikser katına girer. PLL sentezörle kontrol edilen lokal osilatörden gelen osilatör sinyalide mikser katına girer mikser katında bu iki sinyalin farkı alınır ve ara frekansa gönderilir. Arafrekans katında ise farkı alınan sinyal insan kulağının duyacağı seviyeye getirilir. Aşağıda hazırladığım diyagramdan da bu durumu şematize edilmiş olarak görmek mümkün.
Bizim hazırladığımız alıcıda PLL sentezör olarak seri data girişine sahip olan MB1502 PLL entegresi kullanıldı. Yaptığım denemelerden şunu diyebilirim ki çok başarılı bir entegre. İç piyasada bulunabilmesi de ayrı bir güzellik. Fiyatı 3-4 TL civarında. Lokal osilatör kısmı BF961 mosfet transistorü kullanılarak dizayn edilmiş başarılı bir VCO ‘dur. Mikser ve anten amlifikatör kısımlarındada yine BF961 mosfet tranasistörü kullanılmıştır. Alıcımız dinleme hassasiyeti olarak çok iyidir. Ayrıca MC3361 arafrekans entegresinin scan kontrol ucundan gelen bilgi kullanılarak bir transistör anahtarlaması yapılmıştır. Bu ucu yapacağınız uygulamalarda cor olarak kullanabilirsiniz. Bu devreyi amatör uygulamalar için kullanabilirsiniz. Bu devre günümüzde merkezi annons alıcılarında ve camilerdeki merkezi ezan sistemlerinde tüner olarak da kullanılmaktadır. Alıcıda kullanılacak adım aralıkları (step) yazılım kısmından ayarlanmaktadır. Devrede kritik sayılabilecek bobin yoktur. Anten giriş kısmındaki ve mikser filtrelerindeki bobinler elektrikçilerin kullandığı zil teli olarak tabir edilen telden 4mm karkas üzerine 5 tur sarılmalıdır. Daha sonra bobinler yanlarındaki paralel bağlı trimerler yardımıyla rezonansa getirilmelidir. Devrede kullanılan sarı ve yeşil renkteki muayyen filitrelerde yine iç piysada 10.7mhz kondansatörlü muayyen ve 455khz kondansatörlü muayyen olarak satılmaktadır. Lokal osilatörü ayarlarken ben şöyle bir yöntem izliyorum 3 tur bir bobin sarıyorum daha sonra bu bobine paralel olan bir kapasiteye smd kapasiteleri paralel olarak deniyorum ve osc yi istediğim frekansın civarına getirip pic16f628 işlemcisini devreye sokunca pll sentezör anında kilitleyip döngüye geçiyor. Yazılım için örnek frekans hesaplaması: Diyelim ki dinlemek istediğimiz frekans 145.500 MHz frekansı bu durumda 145,500+10,7=156,200 Bu hesaplamadan lokal osilatörün kilitli olması gereken frekans 156,200 olarak bulunur. STEP=12,5KHz İÇİN156.200 için N , A ve R değeri hesaplanır.N= (156200/12,5)/128=12496/128=97 (Burada virgülden sonraki kısmı dikkate almıyoruz.)A=(156200/12,5)-(97*128)= 12496-12416=80 R= REFERANS KRİSTALİ/STEPR=4000/12,5=320 Toparlarsak;N=(VCO/STEP)/BÖLÜCÜA=(VCO/STEP)-(N X BÖLÜCÜ)R= REFERANS KRİSTALİ / STEP Bu hesaplamalarla frekansı istediğimiz yerde kilitletebiliriz. Bizim vereceğimiz yazılımda alıcı devremizin üzerindeki 8 adet dipswicin 1 den başlayarak 8 nolu dip swicw kadar sahip olduğu değerler var bu değerler sayesinde belirlediğimiz merkez bir frelansın etrafında dipswich değerleri doğrultusunda gezebiliyoruz. Dipswichler 25khz-50khz-100khz……3,2mhz şeklinde değere sahip. Yaptığımız çalışmanın VCO katı:
Anten giriş filitresi , anten amplifikatörü ve mikseri:
PLL sentezör;
Çalışmanın Proteusta çizimlmiş baskı devre görüntüsü:
Benim yaptığım uygulamaya ait birkaç resim:
Çalışma ile ilgili olarak daha fazla resim için http://picasaweb.google.com/33elektronik adresini ziyaret edebilirsiniz. Ayrıca projeyi uygulayacak arkadaşlarımız konuyla ilgili her türlü soruyu bana sukruozkarabacak@hotmail.com adresinden iletebilirler. Bir başka çalışmada görüşmek dileğiyle 
TARSUS’TAN TB5CVN ŞÜKRÜ ÖZKARABACAK
Not :Ekteki klasörde projeye ait baskı devre maskeleri ve PİCBASİC dilinde yazılmış açık kodlar ve hex dosyası mevcuttur. İki adet yazılım vardır biri dipswich filan kullanmadan pll entegresini tek sabit bir frekansa kilitler bu yazılım seri data girişine sahip bir pll entegresine veriler nasıl yollanır sorusu içinde güzel bir örnektir bence. İkinci yazılım yukarıda da anlattığım şekildedir.
