Neyi Ne Kadar Duyabiliyoruz?
Ses sistemlerden yayılan tüm sesleri duyabiliyor muyuz? |
Hepimizin evinde bir ses sitemi vardır, ya da içimizde HI-FI ses sistemleri ile fanatiklik derecesinde ilgilenenler vardır. Acaba bu sistemlerden yayılan tüm sesleri duyabiliyormuyuz? Ya da kulağımız neleri duyabiliyor? Ne yazık ki yaşımız ilerledikçe bazı frekanslardaki sesleri duyamamak ya da işitme kaybı insanın doğasında bulunan doğal bir süreç. Sağlıklı genç bir insan alt sınırı 30-50Hz ile üst sınırı 20-25kHz arasındaki sesleri duyabilir, ancak süreç kaçınılmaz… Yaşımız ilerledikçe bırakın 20kHz leri 16 kHz i duyabilirseniz kendinizi şanslı sayın. Üstelik her iki kulağın da duyma kapasitesi farklıdır. Duyma kapasitesini belirleyebilmek için çeşitli bilgisayar yazılımları var. Ancak tıbbi olarak daha hassa cihazlar kullanılmakta. Aşağıda bu tür bir cihazın yapımı anlatılmıştır.
Devre basit olarak çıkış frekansı ayarlanabilen bir osilatör ve arkasında üretilen sinyalin çıkış gücünü ayarlayabileceğimiz bir AF kuvvetlendiriciden oluşmakta. S2 anahtarı 2×6 konumlu bir komütatör, bu anahtar yardımı ile çalışma frekansı aralığını seçiyoruz (altıncı ve onikinci bacaklar kullanılmıyor), yani:
S2 anahtarının 1-7 konumunda: 60-220 Hz
S2 anahtarının 2-8 konumunda: 150-600 Hz
S2 anahtarının 3-9 konumunda: 550-2100 Hz
S2 anahtarının 4-10 konumunda: 1800-7000 Hz
S2 anahtarının 5-11 konumunda: 6100-22300 Hz
Aralıklarını belirlemiş oluyoruz. 100k lineer stero potansiyometre ile de belirlediğimiz aralıktaki frekansın hassas ayarını sağlayabiliyoruz. LM741/1 bölümü osilatörümüzü oluşturuyor, ona akuple FET ise sinyalin sabit ve sinüs olarak kalmasını sağlıyor. LM741 in 12 numaralı çıkış bacağını bir BNC konektör ile dışarı alınmıştır, ki buraya bir frekans metre bağlayıp ayarladığımız frekansı tam olarak görebiliriz.
LM741/2 nin 7 ve 10 numaralı bacakları arasında bağlanmış olan 10k lineer potansiyometre ile sinyalin genliğini minimum ve maksimum arasında ayarlamamıza yarıyor. Yine aynı opamp’ın çıkışında bulunan 100k logaritmik potansiyometrenin ortadan “tık” lı olmasını öneririm. Zira tam orta noktada çıkışımız 0 dB dir. Burayı 10 eşit parçaya bölüp -25 dB, -20 dB, -15 dB, -10 dB, -5 dB, 0 dB, +5 dB, +10 dB, +15 dB, +20 dB, +25dB
Bir AF kuvvetlendiricisi olan TDA7052 nin çıkışını kulaklık soketine bağlamadan önce iki konumlu bir komütatör anahtardan geçiriyoruz. Bu sayede sol ve sağ kulağı ayrı ayrı test edebilme imkanımız olacaktır.
PDF formatında baskılı devre şeması
PDF formatında yerleşim şeması
PDF formatında devre şeması
Hepinize kolay gelsin