Uydu Uçuş Bilgisayarı

İlk Türk yapımı uydu uçuş bilgisayarı (‘'Internal Housekeeping Unit”) başarıyla tamamlandı

Aynı zamanda Antrak üyesi olan arkadaşımız Barbaros Aşuroğlu’nun da içinde bulunduğu takım ilk Türk yapımı uydu uçuş bilgisayarı projesini başarıyla gerçekleştirdi. Aşağıdaki satırlarda bu konuya ilişkin TAMSAT ( www.tamsat.org.tr ) web sitesinde yayınlanan haberi bulacaksınız. Antrak olarak tüm ekibi kutluyor ve başarılarının devamını diliyoruz.

Tüm TAMSAT dostlarına merhaba. Yaklaşık iki yıl kadar önce Amatör Uydu Teknolojileri Derneği (TAMSAT)’ni kurduğumuzda, oldukça büyük bir sözle sizlerin karşısına çıktık. Sözümüz Türkiye’de teknoloji üretmekti hem de öyle herhangi bir teknoloji değil, uzay sistemlerine yönelik oldukça kompleks bir teknoloji. Geçen zaman içerisinde aranızda mutlaka yazılarımızı takip edip, biraz da sabırsızlıkla “Türk mühendislerinin ürettiği teknoloji hani, nerede bu uydu modülleri?” diye hayıflanan dostlarımız olmuştur.

Bu yazımla birlikte sizlerle geçen iki yılda yaşadığımız çok güzel bir macerayı paylaşmak istiyorum. Paylaşımım sadece teknoloji ile kısıtlı kalmayacak, birbirinden binlerce kilometre uzakta büyük bir özveriyle çalışan TAMSAT üyelerinin, neleri nasıl ürettiğini sizlere aktaracağım. Şimdiye kadar karşınıza çıkmak için bekledik çünkü geçen süreç oldukça yoğun emek, bilgi gücü, sabır ve uzun testleri gerektirdi.
Bu giriş yazımdan sonra yayınlanılacak ilk yazı grubumuz uydumuzun uçuş bilgisayarını, yani uydu dünyasındaki adı ile ‘'Internal Housekeeping Unit – IHU’yu kapsayacak. Hemen belirtelim, bazı yazılarda bu ünite ‘On Board Computer’un kısaltması olan OBC olarak da geçebilir. Biz yine de yazılarımızda Amateur Satellite Corparation (AMSAT) dünyasında hemen hemen standart haline gelen ‘IHU’ kısaltmasını kullanmayı tercih ettik)

Bu konuda yayınlanacak olan yazı dizisinin ilk yazısıyla birlikte sizlere bir de müjde vermek istiyoruz. Dizininin ilk modülü olan IHU’nun bizim için önemi bambaşka. Donanım olarak aslında 2011 senesinin Mayıs ayında üretildi.
Devre tasarımı Türkiye'deki radyo amatörü arkadaşlarımızın PIC konusundaki çalışmalarından aşina olduğu TAMSAT üyesi Sayın Barbaros AŞUROĞLU tarafından EAGLE yazılımı aracılığı ile gerçekleştirildi. Önce bilgisayarda, ardından test platformunda prototipi ve ilk öncül testleri tamamlanan IHU, daha sonra kusursuzca TAMSAT üyesi Sayın Osman DALAMAN tarafından standartlara uygun PC104 formunda baskılı devre tasarımına dönüştürüldü. Bu süreçte bir kez daha kontrolden geçen devre, İstanbul’da bulunan bir baskılı devre üreticisi tarafından PCB ortamına aktarıldı. Bir sonraki adımda ise devrede kullanılacak olan SMD devre bileşenleri, yine Sayın Osman DALAMAN tarafından büyük bir titizlikle dizilerek karta montajlandı. İlk IHU prototipinin kontrolünden sonra bu işlemlerin aynı titizlikle tekrarlanması ile ikinci bir IHU prototipi daha hazırlandı.

İki IHU prototipi, TAMSAT’taki arkadaşlarımız tarafından hazırlanan özel bir paket içerisinde ilk uzun hava ve kara yolculuğunu sorunsuzca gerçekleştirdi ve yazılım testleri için Amerika’da bulunan bizlere ulaştı. Planlı bir zamanlama sonucunda; bu iki IHU prototipi ve yanında her aşamasıyla yine TAMSAT ürünü olan iki adet VHF/UHF alıcı kartı bizlerle birlikte her yıl Amerika’da yapılan Dayton 2011 Radyo Amatörleri Toplantısı’na sürpriz konuk olarak katılma şansını elde ettiler.

Kalabalık bir ekiple katıldığımız toplantıda, TAMSAT’ın bu ilk ürünlerine gösterilen ilgi oldukça gurur vericiydi. Öyle ki, üzerlerinde henüz hiç bir yazılım dahi olmayan bu 4 prototip devre, TAMSAT’a Amerika Birleşik Devletleri’nde hiç tahmin etmediğimiz bir prestiji de beraberinde getirdi. Göğsümüzü kabartan bu konu ile ilgili detayları ileri zamanlarda IHU’nun yazılarında ayrıca sizlerle paylaşacağız.

Ürettiğimiz donanım 2011’in Mayıs ayından 2011 Aralık ayı sonuna kadar TAMSAT tarafından özel olarak hazırlanan donanım testlerine maruz kaldı.

Artık sıra, IHU’nun geçmesi gereken en zorlu testine gelmişti. IHU, Barbaros Bey’in son test ve kontrollerinden yapmasından sonra özel bir program yüklenip, İstanbul Teknik Üniversitesi – Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarı’na (İTÜ-USTTL) gönderildi.
Ülkemizde bu konuda testleri yapmaya yetkili iki merkezden biri olan ITU-USTTL’de; uluslararası standartlarda yapılan zorlu test sürecine katılım ile birlikte bizlerde de heyecanlı bir bekleyiş başladı. En nihayetinde bu bekleyiş, bizlerin tüm yorgunluğunu atabilecek, yüzümüzde tatlı bir gülümseme ile son buldu. Yerli üretimini yaptığımız kendi alanında da bir ilk olan TAMSAT-IHU, tüm testleri başarıyla geçen ve gerçek uzay şartlarında çalışabilirlik belgesi alan ilk ünitemiz oldu.
IHU’da gece gündüz demeden günlük işlerinin yanında böyle bir çalışmayı yaparak bizlere TAMSAT’ın ilk uçuş bilgisayarını üreten üyelerimiz Sayın Barbaros AŞUROĞLU ve Sayın Osman DALAMAN’a sizlerin huzurunda teşekkürü bir borç bilirim.

Resim. Fotoğrafta TAMSAT-IHU’ nun mikrodenetleyici ve uçuş kayıt ünitesini görülmektedir.

Çok küçük bir kadro ile ülkemizde zorlu bir ilki gerçekleştirmek adına çalışmaya başlayan TAMSAT sadece ürettiği elektronik devre ve teknolojilerle değil, siz dostlarımızın destekleri ile de büyümekte. Şu anda elektronik mühendisinden, öğretmenlere, astronomdan inşaat mühendisine, üniversite öğrencisinden, öğretim görevlisine kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktayız. Eğer bu çorbada sizin de tuzunuz olsun isterseniz hemen bize yazın. TAMSAT’in kapıları, bu konuda elinden gelen çabayı paylaşacak tüm dostlarına daima açıktır.

Sağlıcakla kalın.

Levent ŞAŞMAZEL
TAMSAT Uydu Proje Koordinatörü