ANTRAK Teknik Bilgiler No:01
Radyo amatörleri olarak bizler genellikle, tekrarlayıcı istasyonlar (röleler) yerlerinin belirlenmesi ve kurulacak sistemlerde dikkat edilmesi gereken teknik konular hakkında ne yazıkki yeterli titizliği göstermiyoruz. Yazarımız bu konudaki birikimleri sizlerle paylaşıyor.
Tekrarlayıcı İstasyonlarda (Repeater vs.)
Dikkate Alınması GerekenTeknik Detaylar
Radyo Amatörleri ; “Tekrarlayıcı İstasyon Yerlerinin Belirlenmesi” ve “Kurulacak Sistemlerde Dikkat Edilecek Teknik Uygulamalar” konusunda genellikle titiz davranmamaktadır. Bu alanlarda birden cok ve yüksek güçte kurulan komşu istasyonlar ile olan etkileşimler, kişisel istasyonlarda edinilen tecrübeler yardımıyla aşılmaya çalışılmakta ancak sonuç alınamamaktadır.
Çevrede bu konuda karşılaşılan problemler için çözüm üreten, yol gösteren bir çok amatör olmasına rağmen ; bu tavsiyelere uymak yerine basit fizik ve matematik kurallarına uymak daha verimli çözümlere ulaşmayı sağlayacaktır.
ABD’de bu konuda “GBPPP” (Green Bay Professional Packet Radio) grubu tarafından hazırlanmış olan bir dökümanı Amatör arkadaşlarımızın bilgi ve kullanımına sunmak isterim.
Orijinal döküman ” http://www.qsl.net/n9zia/site_rules.html ” adresinde bulunabilir.
Uygulamaların yıllar boyunca kullanılması, bunların doğru olduğu anlamına gelmez.. !!
Tüm Amatörlerin planlayacakları ve kuracakları sistemlerde aşağıda yer alan bilgileri kullanmaları önerilmektedir.
Ortak Olarak Kullanılan Tekrarlayıcı Sitelerinde , Site Sahibinden İzin Aınmadan Aşağıda Belirlenen Çihaz ve Sistemler Kurulmamalıdır.
1. TK İzni bulunmayan RF verici cihazlar..
2. Dışarıdan, sonradan eklenen RF Güç amplifikatörleri.
3. Tip onayı bulunmayan Digital/analog hybrid devrelerden oluşan sürücüler.
4. TK Onayı bulunmayan veya Standartlara uymayan Cihaz ve Ekipmanlar.
5. Sürekli çalışmaya müsait olmayan ancak sürekli çalıştırma amaçına yönelik cihazlar.
6. Harmonik filitreleri bulunmayan verici devreleri.
7. TK ile koordinasyon sağlanmadan , uzaktan kumanda ile frekansı değiştirilebilen sabit cihazlar.
8. Yüksek Yoğunluktaki bir site için üretilmemiş olan cihazlar.
9. Doğrudan antene bakan , Feritten mamul sirkülatörler/izolatörler. (orneğin sadece notch-notch dublekserler veya kavitesiz sistemler)
10. Nikel kaplamalı konnektörler.
11. Girişin aşırı yüklenmesini önleyen, uygun seçicilik sağlayan ön amplifikatörleri bulunmayan kaskatlanmış alıcı kuvvetlendiricileri.
Kalabalık (RF Yoğun) Sitelerde Kullanılması Gereken RF Enterferans Önleyici Aygıtlar
1. 50 MHz Bandında (Ülkemizde kullanıma açıldığında) kullanılan Vericiler alçak geçiren filitreler ve kavitelerden sonra en az 20 dB izolasyona sahip olmalıdırlar. Bu sayede çalışma frekansının 1 MHz ötesinde 30 dB bastırma sağlanabilecektir
2. 144-146 MHz bandında kullanılan vericiler de aynı şekilde alçak geçiren filitreler ve kavitelerden sonra en az 50 dB izolasyona sahip olmalıdırlar. Bu sayede çalışma frekansının 1 MHz ötesinde 25 dB bastırma sağlanabilecektir.
3. 430-440 MHz bandında kullanılan vericiler de alçak geçiren filitreler ve kavitelerden sonra en az 50 dB izolasyona sahip olmalıdırlar. Bu sayede çalışma frekansının 1 MHz ötesinde 15 dB bastırma sağlanabilecektir.
4. Daha yüksek frekans bandlarında kullanılan vericiler benzer şekilde alçak geçiren filitreler ve kavitelerden sonra en az 50 dB izolasyona sahip olmalıdırlar. Bu sayede çalışma frekansının 1 MHz ötesinde 15 dB bastırma sağlanabilecektir.
Yukarıda belirtilen hususlar düzgün bir çalışma için vazgeçilmez minimum gereklerdir. Bunlara ek olarak ayrıca aşağıdaki hususlar ve özellikler de dikkate alarak ek tedbirlere başvurulmalıdır :
· Vericilerin teorik olarak ikinci ve üçüncü harmoniklerinin karışması
· Anten yeri ve tipi
· Kombaynır / Çoklayıcı konfigürasyonları
· Verici spesifikasyonları
· Alıcı spesifikasyonları
· Geçmişte rastlanan problemler
· Vericiler arası izolasyon
· Verici – Anten izolasyonu
· Verici – Alıcı izolasyonu
· Hesaplanan İntermodulasyon değerleri
· Verici çıkış gücü
· Vericinin efektif yayılan gücü (ERP)
· Spektrum analizör ölçümleri
· VSWR ölçümleri
· Mevcut kavite seçiciliği
· Diğer lisanslı radio frekans sistemleri ile entegre olacak başkaca ekipmanlar, sinyal, ölçüm ve spesifikasyonyonlar.
Anten Montajı ve Bağlantıları
1. Antenler mutlaka birlikte satılan montaj elemanları ile uygun yan kollara bağlanmalıdır. Ters (Baş aşağı) montaj yapılan antenler için imalatcı tarafından özel olarak üretilmiş montaj parçaları kullanılmalıdır.
2. Tüm montaj elemanları sıcak daldırma galvanizli veya paslanmaz çelik olmalıdır.
3. Tüm antenler ; üreticinin adını, modelini, frekans bandını ve sahibini belirten ve sudan etkilenmeyen bir etiket ile etiketlenmelidir.
4. Tüm bağlantılar vulcanize lastik bant ile bantlanmalı ve ayrıca bunun üzeri vinil bant (Scotch 88) ile sıkıca sarılmalıdır. Tüm kablo araları, geçişler vs. bantlanarak korunmalıdır.
5. Montaj sonunda anten üreticisinin VSWR ölçüm değerleri sağlanmalıdır.
6. Paslanmış anten elemanları hemen değiştirilmelidir.
7. Antenler DC topraklanmış olmalı veya uygun bir paratoner veya yıldırımdan koruma sistemiyle korunmalıdır.
8. Olanak bulunduğu takdirde tüm antenler kapalı korumalı bir ortamda olmalıdır.
9. Montaj borusu boylarını, anten dipliğinden daha yukarıda olmayacak şekilde ayarlanmalıdır.
10. Tüm paslanmış donanım hemen değiştirilmelidir..
Konnektörler
1. Şasideki ve kablo ucundaki tüm konnektörler
Teflon dielektrik gövdeli ve N tipi olmalıdır. PL-239 konnektörler ancak başka bir imkan bulunamadığında kullanılmalıdır. Yüksek-Q lu dublekser ve kavitelerde kullanılan PL-259 konnektörler yaklaşık 50 kez takma çıkarma işleminden sonra değiştirilmelidir.
2. Eğer arazi şartlarında konnektörler kablo veya cihaza bağlanacak ise montajda ayrı bir özen gösterilmelidir.
3. Dış etkilere maruz kalan konnektörlerin üzerleri en az 10 cm taşacak şekilde uygun ban tile bantlanmalıdır.
4. Erkek pinlerin yeterli uzunlukta olduğuna dikkat edilmelidir.
5. Dişi yuvalar yeterince sıkı olmalıdır.
6. Konnektörler elle sıkıldıktan sonra pense ile de açılmayacak şekilde sıkılanmalıdır.
7. Tüm konnektörler gümüş kaplama veya prinçten mamül olmalıdır.
Alıcılar
1. Sistem alıcı girişlerinde harici preamplifikatör kullanılmamalıdır.
2. Tüm topraklamalar sağlıklı yapılmalıdır.
3. Helikal giriş katı kullanılmalıdır.
4. Tüm alıcılar üreticinin catalog değerlerine uygun olarak ayarlanmalı ve özellikle bant genişliği ve diskriminatör ayarları , bastırmaları ve sapmaları nın ayarları ile oynanmamalıdır.
5. Gerektiğinde kristal filitreler/presellektörler/kaviteler alıcılara eklenebilir.
6. Tüm tekrarlayıcı sistemlerin ton squelch devrelerindeki ton ve taşıyıcı tanımlama sitemleri mutlaka devreye alınmalıdır.
Vericiler
1. Üreticinin original standartlarına mutlaka uyulmalıdır.
2. Tüm topraklamalar sağlıklı olarak yapılmalıdır.
3. Tüm vericiler, ruhsat sahibini, ekipman seri nosu ve model numarasını, çalışma frekansını gösterecek ve su geçirmez özellikteki etiket ile etiketlenmelidir.
4. Gözle görünecek bir şekilde vericinin çalıştığını gösteren ışıklı bir belirti olmalıdır.
5. Tüm verici katları birbirlerinden izole edilmelidir.
6. Çıkış gücü 300 W I geçmemelidir. (Ülkemizde müsaade edilen sınırları)
Kombaynırlar/Çoklayıcılar
1. Üreticinin original standartlarına mutlaka uyulmalıdır.
2. Üretici tarafından onaylanan procedure gore ayarlanmalıdır.
3. Verciden vericiye en az 55 dB izolasyon sağlamalıdır.
Kabinler
1. Tüm kabinler birbirlerine bağlandıktan sonra binanın topraklama sistemi ile irtibatlandırılmalıdır.
2. Tüm kapakları takılı ve kapalı olmalıdır.
3. Kabinlerde original olmayan ve 2.5 cm çapından daha buyuk olan tüm delikler bakır levha veya metal levha ile kapatılmalıdır.
Daha fazla bilgi ve dökümana Green Bay Professional Packet Radio nun internet sayfasından erişebilirsiniz.
Tahir DENGİZ
ta2t@antrak.org.tr
