HAAT
APRS, Paket Radyo, FM ve ATV tekrarlayıcıları ile Linkler için frekans koordinasyonunda kullanılan HAAT değeri nasıl hesaplanır. İlginç bilgilerle karşılaşacağınız bu yazıyı kaçırmayın.
Height Above Average Terrain
Çevre Araziye Göre Ortalama Yükseklik Değerinin Hesaplanması
Bu ay sizlere , APRS , Paket Radyo , FM ve ATV tekrarlayıcıları ile Linkler için Frekans Koordinasyonunda Kullanılan HAAT değerinin hesaplanmasına ait özet bilgi aktarmak istiyorum.
HAAT degeri söz konusu istasyonların veya kişisel sabit istasyonların yaklaşık kapsama alanları veya tahmini erişme mesafelerinin hesabında kullanılan formüllerde yer alan bir degerdir.
HAAT degerinin hesaplanmasında öncelikle gereken döküman ; antenin kurulu oldugu yeri içeren bir topoğrafik haritadır. Arazinin deniz seviyesinden olan yüksekliklerini bulmak için kullanılan bu haritalar internet üzerinde bir çok kaynaktan bulunabilir. Harita konusuna biraz merakı olan arkadaşlarımız dijital yukseklik bilgilerine ve bunları kullanan yazılımlara , yine internetten erişebilirler.
Antenin kurulu olduğu alanın 360 derece çevresini en az 15-20 Km çevresini kapsayan topoğrafik haritayı kullanarak veya dijital verilerin yardımı ile Şekil 1 de verilen tabloyu doldurmakla işe başlayalım.
- Eğer bir baskılı harita üzerinde çalışıyorsanız anten kurulu olan noktanın yerini haritada bulunuz.
- Antenin bulunduğu noktadan tam kuzey yönüne en az 15 Km uzanan bir çizgi çiziniz. Yine antenin bulunduğu noktadan başlamak üzere her 45 derecede bir olmak üzere 7 çizgi daha çiziniz.
- Bir pergel veya cetvel yardımıyla antenin bulundugu nokta merkez olmak üzere 8 adet çizginin her birisi üzerinde aşağıdaki mesafeleri işaretleyiniz. Böylece toplam 40 adet nokta elde edeceksiniz.
3.22 Km (2 Mil),
6.44 Km (4 Mil),
9.66 Km (6 Mil),
12.87 Km (8 Mil),
16.09 Km (10 Mil).
- Bu 40 adet noktanın deniz seviyesinden olan yüksekliklerini topografik harita üzerinden okuyarak Şekil 1 de verilen tablodaki boşluklara bu yükseklikleri metre cinsinden yazınız.
- Bu 40 adet rakamı toplayıp 40 a bolerek aritmetik ortalamasını alınız. Bu değer anten çevresindeki alanın ortalama yüksekliğidir. (HAAT değeri değil)
- Bu değeri antenin deniz seviyesine gore olan yüksekliğinden (Kule yüksekliği dahil) çıkarınız. Böylece HAAT değerini hesaplamış olursunuz.
Bu değeri hesaplamalarınızda veya frekans koordinasyonu için diğer kuruluşlar ile haberleşmelerinizde kullanabilirsiniz.
Yukarıda belirttiğim gibi bu HAAT değeri bazı yazılımlar ile dijital verilerin yardımı ile otomatik olarak ta hesaplanabilmektedir. Topoğrafik harita temin edemeyen arkadaşlarımızın bu HAAT bilgisine gereksinim duymaları ve antenlerinin koordinatlarını ve kule yüksekliğini aşagıda verdiğim e-mail adresine göndermeleri halinde HAAT değerini bulup kendilerine iletebilirim.
Yine aşağıda Ankara'da çalışmakta olan ANTRAK 'a ait iki rölenin HAAT değerlerinin hesaplanmasına ait örnekleri bulacaksınız. Burada R1 tekrarlayıcısının HAAT değerinden de görüleceği üzere, değerler negatif de çıkabilmektedir. Bu durum kapalı çanak şeklindeki arazi yapılarının ortasında yer alan istasyonların çevreye gore daha çukurda yer almalarından kaynaklanır.
R2 ye ait HAAT değerinin yüksek olmasi da bu tekrarlayıcı ile yapılan haberleşmelerin daha geniş bir alana yayılabileceğini göstermektedir.
Bir sonraki ay yayınlanacak olan yazımda bu tekrarlayıcılara ait kapsama alanlarını gösteren çizimleri bulabilirsiniz.
HAAT HESAPLAMA TABLOSU
Şekil 1
40 ADET YÜKSEKLİK TOPLAMI = . metre
ANTENİN DENİZDEN YÜKSEKLİĞİ = metre (2)
ORTALAMA ARAZİ YÜKSEKLİGİ = / 40 = metre (1)
HAAT = (2) (1) = .. metre
Örnek 1
Ankara'da HIDIRLIK TEPE mevkiinde bulunan
TA2KA (R2) Tekrarlayıcısının antenine ait
HAAT degeri hesabı :
Height Above Average Terrain
Report generated at 16:49:16 , 24.01.2004
————————————————————
For ANTRAK – R2
39°56'51"N,032°51'58"E
KM69KW
Ground elevation: 988m
————————————————————
REPEATER NETWORK
Antenna height above ground: 8m
————————————————————
Azt(°) D(km) Ground elevation(m)
000 03,22 0866,0
000 06,44 0987,0
000 09,66 1129,0
000 12,87 1176,0
000 16,09 1155,0
045 03,22 0919,0
045 06,44 1054,0
045 09,66 1034,0
045 12,87 1132,0
045 16,09 1081,0
090 03,22 0934,0
090 06,44 1081,0
090 09,66 1197,0
090 12,87 1076,0
090 16,09 1083,0
135 03,22 0956,0
135 06,44 1045,0
135 09,66 1062,0
135 12,87 1166,0
135 16,09 1431,0
180 03,22 0884,0
180 06,44 1078,0
180 09,66 1008,0
180 12,87 1113,0
180 16,09 1151,0
225 03,22 0892,0
225 06,44 0910,0
225 09,66 0941,0
225 12,87 1073,0
225 16,09 1219,0
270 03,22 0843,0
270 06,44 0837,0
270 09,66 0853,0
270 12,87 0831,0
270 16,09 0807,0
315 03,22 0869,0
315 06,44 1018,0
315 09,66 0977,0
315 12,87 1024,0
315 16,09 1157,0
————————————————————
Antenna elevation above sea level : 996,00 m
Average ground elevation above sea level : 1026,22 m
————————————————————
HAAT: – 30,22 m
Örnek 2
Ankara'da BAĞLUM mevkiinde bulunan
TA2KA (R1) Tekrarlayıcısının antenine ait
HAAT degeri hesabı :
Height Above Average Terrain
Report generated at 17:07:59 , 24.01.2004
————————————————————
For ANTRAK – R1
40°04'03"N,032°48'56"E
KN60JB
Ground elevation: 1421m
————————————————————
REPEATER NETWORK
Antenna height above ground:
————————————————————
Azt(°) D(km) Ground elevation(m)
000 03,22 1356,0
000 06,44 1165,0
000 09,66 1183,0
000 12,87 1264,0
000 16,09 1025,0
045 03,22 1319,0
045 06,44 1071,0
045 09,66 1056,0
045 12,87 1040,0
045 16,09 0998,0
090 03,22 1209,0
090 06,44 1035,0
090 09,66 0966,0
090 12,87 0969,0
090 16,09 0984,0
135 03,22 1189,0
135 06,44 1136,0
135 09,66 0931,0
135 12,87 1074,0
135 16,09 1119,0
180 03,22 1178,0
180 06,44 1067,0
180 09,66 0970,0
180 12,87 0836,0
180 16,09 0886,0
225 03,22 1134,0
225 06,44 0987,0
225 09,66 0948,0
225 12,87 0852,0
225 16,09 0822,0
270 03,22 1106,0
270 06,44 1253,0
270 09,66 1193,0
270 12,87 1038,0
270 16,09 0866,0
315 03,22 1337,0
315 06,44 1302,0
315 09,66 1198,0
315 12,87 0992,0
315 16,09 0893,0
————————————————————
Antenna elevation above sea level : 1437,00 m
Average ground elevation above sea level : 1073,67 m
————————————————————
HAAT: 363,33 m
Tahir DENGİZ
ta2t@antrak.org.tr
