LED'li Işıldak

Çoğumuzun evinde elektrikler kesildiği zaman otomatik olarak çalışan bir ışıldak vardır. Bu ışıldakların ışık veren kaynakları ya bir adet 18W lık yada 2 adet 10W lık floresant lambadır. Işıldağımız bir zaman sonra daha az ışık vermeye başlar ve daha sonrada hepten kararır. İşte en çok lazım olduğu zaman elektriklerin kesik olduğu o an lambası bozuktur. Başlarız mum aramaya yada zaman uygunsa bakkala kim gidecek yoklamasına. Bunu hep yaşarız. Yakın tarihte de tekrar yaşadığımda artık bu işe kesin bir çare bulmak gerektiğine karar verdim ve iki tane proce geliştirdim. Bir tanesini sizlerle buradan paylamak isterim..

18W tek lambalı ışıldağın LED´li ışıldağa çevrilmesi.

Işıldağı dışardan incelediğimizde üç adet renkli ledi ve iki adet anahtar görmekteyiz. Kırmızı olanı güç var diğer iki tanesi de akü durumunu göstermektedir. Anahtarlandan basmalı olanı test amaçlı diğeri ise lambayı açıp kapatanıdır. Işıldağın çalışması şu şekilde oluyor. Işıldak prizde takılı iken ve lamba anahtarı aktif durumda iken şebekede elektrik varsa ışıldak karanlık kalmaktadır. Elektrik kesilirse yada ışıldağı prizden çekersek ışık vemeye başlamaktadır. Etiketinde yazanlara göre 240lm lik bir ışık kaynağına ve 4 saatlikte de çalışma süresine sahipmiş. Ama ben bunu hiç göremedim. Genellikle yarım saat içinde sönmekteydi.

İç yapısına baktığımızda ise 3W olduğunu tahmin ettiğim bir 220/9VAC trafo. Bir elektronik devre ve bir tanede 6V 4Ah lik akü var.

Koşullarımız şöyle olacak. Işıldağın hiçbir fonksiyonu değişmeden floreasant lamba yerine beyaz LED kullanılacak.

İlk olarak ışıldağın içindeki elektronik devreyi inceledim. Devrenin şemasını tam olarak çıkartmadım ama çok basit ve kolayca anlaşılıyor. Birinci bölüm köprü diyotlu besleme devresi. İkinci bölüm aküyü her zaman tampon şarjda tutan şarj devresi, Üçüncü bölüm, şebeke var/yok ve akülerin şarj durumunu gösteren devre. Bu devre aynı zamanda osilatör devresini de durdurup Dördüncü bölüm ise floresant lamba için yüksek gerilim üreten trafolu bir osilatör.

Devre, sistem olarak lambanın sadece aküden beslenmesi için tasarlanmış. Yani 3W trafo yeterli olacak.

Bundan sonrası oldukça kolay oldu. Yüksek gerilim üreten trafo aynı zamanda da osilatör olarak çalışmakta. Devrenin diğer özelliklerini bozmadan sadece yüksek gerilim üretmesini ortadan kaldırmak için trafoyu devre dışı bırakmak yeterli olacaktı. İki bıçak darbesi ile bunu hallettikten sonra sıra LED leri kullanmaya geldi. Bu iş için 4 adet 1w beyaz LED kullandım. Bu LED ler 3,6 V da yaklaşık 300mA akım çekmekte. Eğer 4 adet LED`i paralel bağlarsam, seri olarak 2 ohm luk bir direnç kullanmam gerekiyordu. Bu direnç üzerinde 2,88W harcanacağını hesaplayınca hepsi paralel bağlantıdan vazgeçtim. Onun yerine biraz ışık veriminden fedakarlık ederek ikişerli seri guruplar yaptım. Bunları da paralel bağlayarak uçlarına 1 ohm 0,5W seri bir direnç bağladım. Akü 6 V olduğu için daha fazla seri LED bağlama imkanı yoktu. Bu bağlantıda aküden 400mA akım çektik Yani LED ler üzerinden 200mA akım geçti. Biraz ışık verimi düşmekle birlikte seri direnç üzerinde 0,16W harcıyoruz. Bu da devrenin toplam verimim yükseltti. Harcanan enerjinin daha büyük bir kısmı ışığa dönüşmektedir.

Kullandığım LED lerin orjinali mercekli idi. Daha geniş açıda aydınlatma için 3 tanesinin merceğini çıkardım. Bir tanesi mercekli kaldı. Mercekli olan aynı zamanda el feneri gibi kullanılmakta. Bu LED ler çalıştıklarında ısınmakta ve soğutucuya ihtiyaç duymaktadırlar. Dikkat ettiyseniz pek çok LED li el feneri metal gövdelidir. Evde hazır bulunan soğutuculardan bir tanesini bu iş için kullandım.

Işıldağın bitmiş hali resimde görülebilir.

Sonuç olarak;

Yaklaşık 200lm ışık verebilen, bir tanesi el feneri gibi odaklı ışık veren, yaklaşık 6-7 saat çalışabilecek bir feneri hafta sonu projesi olarak yaptım.. Halen kullanımdadır.

Kullanılan malzemeler:

1 adet kullanımı ve pek de verimli çalışmayan 18W tek lambalı ışıldak.

4 adet 1W beyaz LED

1 adet soğutucu amaçlı alüminyum levha yada soğutucu (Işıldağın şekline uygun)

1 adet 1 ohm 0,5W direnç

Vida, bakır tel, lehim, vs..

Şahin KÜLİĞ
ta2ccs