PLC
Yazarımız Mehmet Taştan güzel bir PLC yazısı ile karşınızda. Bu ayki yazımızın konusu şişe dolum sistemi üzerine. Yazarımız ayrıca şişe dolum sistemi için gerekli olan PLC Ladder programını da yazısına eklemiş.
Amatör olarak PLC programlama ile uğraşanların en büyük sıkıntı gerçek bir sistem üzerinde uygulama yapamamaktır. Bir sistemin istenilen şartlarda çalışmasına ait doğru bir program yazmak, programı sistem üzerinde denemeden çok zor bir iştir. Yazılan program sistem üzerinde denenerek belki de defalarca düzeltilmesi gerekebilir. Ama bu işle profesyonel olarak uğraşanlar sistem hakkındaki verileri doğru olarak almaları durumunda değişik algoritmalar kullanarak hemen hemen hatasız bir çalışmaya ait program yazabilmektedirler. Tabiki amatörler için bu algoritmaları öğrenmek ve böyle gerçek bir sitem üzerinde uygulama yapmak neredeyse mümkün değildir. Günümüzde bir çok firma değişik marka ve model PLC'ler için simülasyon programları üretmekte ve bunları kullanıcılara pazarlamaktadırlar. Fakat bu simülasyon programları genelde girişlere 0-1 butonlama yapılarak çıkışların gözlemlenmesi şeklindedir. Bu da tam olarak meraklıların ihtiyacını gidermemektedir. Bazı firmalar PLC yada mikroişlemci kontrollü deney setleri üretmektedir. Bu deney setleri gerçek bir uygulamanın küçültülerek maketleştirilmiş halleridir. Bunlar üzerinde yapılan uygulamalarda gerçekten profesyonelliğe geçişte çok faydalıdır. Bir İngiliz firması olan Bytronic deneysel endüstriyel sistemlerin ve değişik makinelerin (çamaşır ,bulaşık makinesi gibi) kontrolü üzerine bahsettim deney setlerinden üretmektedir. Bununla beraber bu deney setlerinin tanıtımını Internet üzerinden demo programları ücretsiz vererek yapmaktadırlar. Bu deney setleri oldukça kullanışlı ve faydalı olmasına rağmen ücret açısından çoğu kişinin yada okulların alamayacağı kadar pahalı. Bu ayki yazımda bu firmanın yazılımı olan LADSIM simülasyonu ile bir şise dolum sisteminin PLC programını sizlere vereceğim. Bu simülasyon programında 8 ayrı sistemin simülasyonunu yapmak mümkün. Tabiki sistemlere ait PLC programını yazmanız şartıyla. Bunların arasında asansör, şişe dolum sistemi, trafik lambası, araba parkı, içecek makinesi, paketleme sistemi ve bir endüstriyel sistem bulunmaktadır. Bu programın demosunu da sizlere (LadsimDemo1.zip , LadsimDemo2.zip) veriyorum .Neden 2 ayrı program olarak verdiğimi download ettikten sonra anlarsınız. Ayrıca şişe dolum sistemi için gerekli olan PLC Ladder programını da veriyorum. (sise.LLD)
Şişe dolum sisteminin çalışmasını kısaca açıklayayım;
Resmin büyük halini görmek için tıklayın
Sistemde kullanılan PLC'nin giriş-çıkış adresleri aşağıda verilmiştir.
IP0 – Seviye sensörü ( Şişeye doldurulan sütün seviye kontrolünü yapar)
IP1 – Şişenin dolum ünitesinde durdurulmasını sağlayan sensör.
IP2 – Şişenin hizalanması için kullanılan sensör.
IP3 – Şişe sayıcı sensörü
IP4 – Şişe kapağı takılırken kullanılan sınır anahtarı
IP5 – İstif pistonu sınır anahtarı
OP0 – Şişe durdurma pistonu
OP1 – Şişe hizalama pistonu
OP2 – İstif pistonu
OP3 – Kapak pistonu
OP4 – Şişe dolum pistonu(süt doldurma işlemini gerçekleştiriyor)
OP5 – Konveyör 1
OP6 – Konveyör 2
OP7 – İstif asansörü ve Konveyör 3
Sisteme gelen boş süt şişeleri IP1 adresine bağlı sensör tarafından algılanınca OP0 pistonu çalışarak şişenin durmasını sağlar. Daha sonra OP4 çıkış çalışarak şişeyi doldurmaya başlar ve IP0 sensörü hizasına kadar süt dolduktan sonra bu sensör tarafından süt doldurma işlemi biter ve OP3 pistonu kapağı takar. Kapak takılırken IP4 sınır anahtarı kapağın takılma işleminde pistonun sınırlanmasını sağlamaktadır. Bu işlemler bittikten sonra dolan şişe durdurma pistonu açılarak konveyörde yoluna devam eder. IP2 sensörü tarafından algılanan bu şişe OP1'e bağlı piston tarafında hizalanmak amacı ile itilir ve kanal buyunca düzgün bir yol izleyerek IP3 sensörü tarafından algılanır ve Konveyör 2'nin sonunda bulunan sınırlandırıcı levhaya kadar ilerleyerek burada durur. Bu noktada 3 tane dolu şişe toplandığı zaman (Bu miktar IP3 sensörü tarafından sayılır) OP2'ye bağlı piston tarafında itilerek istif asansörü üzerinde toplanır. İstif asansörü üzerinde 9 adet şişe toplandığı zaman Konveyör 1 ve 2 durur OP7 çıkışına bağlı istif asansörü aşağıya doğru iner ve IP5 sınır anahtarı tarafından durdurulur. İstiflenmiş bu şişeleri Konveyör 3 e aktarır. Aktarım işlemi bittikten sonra asansör tekrar yukarıya çıkar. Sistemi işleyişi kısaca bu şekildedir. Programın demosunu indirip bu programı çalıştırırsanız sizde göreceksiniz bazen simülasyondan kaynaklanan yazılan programdan farklı olarak bazı alakasız çalışmalar olacaktır. Bunun için yapılacak pek bir şey yok. Ama beklide benim bilgisayarımdan kaynaklanıyor olabilir. Böyle bir şey olursa programı kapatıp tekrar açın ve düzeldiğini göreceksiniz. Bu aylık bu kadar sizlere kolay gelsin önümüzdeki ay bu simülasyondaki diğer uygulamalar ile birlikte olmak dileğiyle.
Mehmet TAŞTAN
mehmettastan@hotmail.com
