Otomatik Işık Kontrolü
Bu ay ışık seviyesini çevre aydınlığına göre otomatik ayarlayan bir devre yapmaya ne dersiniz? Bu yazıda sizlere çevrenin aydınlatma seviyesine göre çalışan ve
otomatik olarak kendisine bağlı aydınlatma armatürünün ışık şiddeti
seviyesini ayarlayan bir devreyi anlatacağım.
Devrenin prensip blok şeması aşağıdadır. Testere dişi dalga
formuna dönüştürülen şebeke voltajı, komparatörün ters
çevrilmeyen (non-inverting) girişine uygulanıyor. Komparatörün
ters çevirici (inverting) girişi düşük (low) seviyede olduğu sürece
çıkışı da kare dalga olacaktır. Triyak'ın gate ayağına uygulanan bu
dalga biçimi her zaman değişmez bir biçimde pozitif (logic high)
olacaktır.
Bizim burada yapabileceğimiz şey ise komparatörün çıkışındaki
dalganın genliği ile oynamak. Bunu da ters çevirici girişe uygulanan
sinyalin voltajı ile değiştirebiliyoruz. Bu uygulanan voltaj seviyesinin
üzerine kadar, testere dişi dalganın yükselen kenarı boyunca,
komparatör kendi seviyesini değiştirir. Bunun anlamı, triyakı aktif
yapan 50Hz lik periyotlar boyunca komparatör çıkışındaki sinyalin
genliği, ters çevrilen girişe uygulanan voltajın büyüklüğüne göre
sıklaşır ve frekansı değişir. Bu da triyaka bağlı lambanın ışık
şiddetini arttırır.
Ters çevirici girişe uygulanan voltajı ise devredeki bir LDR ile sağlıyoruz.
Bu direnci bir fotodiyot ile veya bir fototransistör ile değiştirirseniz,
bu elemanlar çok hassas oldukları için, devrenin değişen ışık
şiddetine tepkisi çok hızlı olur, bu da uygulamada istenmeyen bir durumdur.
Baskı devrenin hemen sağ alt tarafında P1 ile gösterilen uçlara
potansiyometre bağlanacaktır. 1 ve 3 nolu uçlar potun sabit
bacağına 2 ise hareketli bacağına irtibatlandırılacak. Devre
üzerindeki pot LDR nin hassasiyetini ayarlamakta kullanılıyor.
Bu potu, pcb yi monte edeceğiniz kutunun dışına alacaksınız.
Devre asıl özelliğini şebeke voltajının sıfırdan geçtiği zamanlarda
triyakı aktifleştirmesinden alıyor. Endüktif yüklerde akım ve gerilim
arasında bir faz farkı vardır, bu faz farkından dolayı endüktif yükleri
triyak ile kontrol etmek zordur. Ancak triyak tetikleme bacağına
uygulanan kısa seri palslar ile ve çok düşük bir akımla endüktif
yükleri de kontrol edebiliyoruz. Bu palslar da TLC272 nin çıkışı
pozitif olduğu perityotlar boyunca 555 tarafından üretilir. Bu sayede
devreye omik olmayan yükleri de bağlayabiliriz. Devrede
tetikleme akımı 5mA i geçmeyen her hangi bir triyak kullanılabilinir.
Devredeki triyak maksimum yükü 250W olarak belirliyor.
Devredeki sigorta çekeceğimiz akımın 1,25 katı olmalı.
Yani 90W lık bir yük için (90/220)x1,25=500mA olmalıdır.
L1bobini simit nüve üzerine sarılı herhangi bir şok bobinidir.
Başarılar
Ali AKYOL
Gerekli dosyalar:
BoardMaker dosyaları olarak devre şemaları
veya
Printer dosyaları olarak devre şemaları
