Sualtı Video ve Işık Seçimi – II

Sualtı video görüntüleme zevkli olduğu kadar zor ve teknik bir uğraşıdır. Bu yazı kullanılacak teknik donanımın seçimi konusunda yardımcı olabilmek amacıyla hazırlanmıştır.

Bu bölümde yine satın almaya yönelik yarı profesyonel ve profesyonel sistemlerden bahsedilecektir.

İkinci Düzey Sistemler İçin Öneriler:
Bu düzeyde kurulacak sistemler çok çeşitlenmekte ve karar verirken de bu doğrultuda daha fazla araştırmayı gerektirmektedir. Bir diğer önemli nokta her üç birleşenin birbiriyle uyumuna dikkat etmektir. Birinci seviye ile ikinci seviye arasında ödenecek ücret açısından en az 5 kat fiyat farkı bulunmaktadır, çekilecek görüntü kalitesi açısından ise en az 2 kat iyileşme olacaktır. Bu seviyede kurulacak sistem ile TV belgesellerinde izlenilen kaliteye çok yakın görüntü yakalamak mümkündür. Hatta bazı belgeseller bu düzeyde kullanılanlar ile çekilmiştir.

Kamera: Bu seviyede seçilecek kamera ileriye dönük, yarı profesyonel bir kamera olmalıdır. Kameralar kayıt ortamları ve ışığı yakalama metodları olmak üzere genel olarak iki ana bölümde incelenebilir. Kayıt ortamı olarak şu anda 6 farklı yöntem kullanılmaktadır, bunlar:
1-Hi8 (Analog, 8mm. kasede kayıt yapar)
2-Digital8 (Digital, 8mm. kasede kayıt yapar)
3-MiniDV (Digital, DVD kalitesinde kasetlere kayıt yapar-8mm. kasetten daha ufak)
4-MikroMV (Digital, çok küçük kasete DVD kalitesinde kayıt yapar)
5-DVD (Digital, W/RW DVD�lere kayıt yapar, çekimler doğrudan DVD playerda oynatılabilir)
6-Memory Stick (Digital, 64MB-1GB bellek kapasitelerinde taşınabilir belleklere kayıt yapar)

Memory Stick, MiniDV ve MikroMV kameralarla birlikte kullanılmaktadır. Şu anda henüz yeni ve pahalı olan bu teknolojide çok uzun süreli kayıtlar mümkün değildir. Genellikle video film yerine yüksek kalitede digital fotoğraf saklamak için kullanılmaktadır.

DVD kayıt medyası olarak yeni tercih edilmeye başlayan bir teknoloji olup yaygın olarak kullanılmamaktadır. 3Mbps(Saniyede 3M pixel kayıtta) çözünürlükte 60 dakika, 9Mbps çözünürlükte 20 dakika kayıt yapabilmektedir. Her ne kadar çekimler doğrudan DVD player da oynatılabilir olsa da, görüntülerin edit edilmesi gerektiğinden ilk görüntü alma aşamasında çok tercih edilebilir bir kayıt ortamı değildir. Ayrıca görüntü çözünürlüğü açısından da profesyonel kullanıcılara hitap etmemektedir. DVD medyalara saniyede en fazla 9Mbit kayıt yapılabilirken Mini DV kasetlere 25-50Mbit arası kayıt yapılabilmekte ve bu da görüntü keskinliği açısından fark yaratmaktadır.

MiniDV formatında kayıt yapan kameralar şu anda en çok tercih edilen, yüksek kalitede ses ve görüntü alınmasını sağlayan sistemlerdir. Kayıt medyasının rahat bulunması, değişik markaların bu tip kamera modellerine ağırlık vermesi nedeniyle de fiyatları hızla düşmektedir. Ayrıca 3 CCD kalitesinde kayıt yapabilen kameralar sadece MiniDV formatında ürünler kullanmaktadır.

Kameraları ayıran bir diğer önemli özellik ışığı yakalama yöntemiyle ilgilidir. Bunlar iki çeşittir: 1 CCD ve 3 CCD kameralar. CCD, kameraya gelen ışığı değerlendiren işlemciye verilen addır. Tek CCD kameralarda kırmızı, mavi ve yeşil renklerden oluşan görüntü bu işlemcide işlenir. Oysa 3 CCD kameralarda her bir renk ayrı işlemcide işlendiğinden görüntü kalitesi çok daha yüksek, renkler parlak ve ayrımlar keskin olur. Profesyonel kamera sistemleri 3 CCD çalışır, bu nedenle piyasadan temin edilecek MiniDV formatında kayıt yapan bir video kamera aslında yarı profesyonel bir sistemdir.

Bu aşamada kamera seçiminde dikkat edilmesi gereken temel noktalar şunlardır:
1-Markalı ve çok yaygın kullanılan kameralar tercih edilmelidir.
Bu yaklaşımla dünyada en yaygın kullanılan ve en çok değişik model üreten Sony seçilmelidir. Diğer markaların da benzer kalitede ürünleri olmasına karşılık; teknolojik gelişmelere açıklık, standartları koyan bir firmanın ürünü olması, dünyanın her yerinde yedek parça sorunu olmaması ve en önemlisi de sualtı housing�leri üreten firmaların ilk geliştirdikleri ürünlerin Sony için tasarlanması nedeniyle tercih nedenidir.

2-Marka ve model seçiminde sualtı housing�leri üreten firmaların tercih ettiği kameralar tercih edilmelidir.
Bu yaklaşımla yine Sony ürünlerini tercih etmek gerekiyor. Zira Sony kameralar için bütün housing firmaları üretim yapmaktadır. Bazı modeller için bütün housing firmalarının ürünleri bulunmaktadır ki, bu karşılaştırma ve seçim yapmakta büyük kolaylık sağlamaktadır. Bu aynı zamanda kameranın ikinci el satışlarında değerinin düşmemesini sağlamaktadır.

3-Digital kayıt yapabilen medyaları kullanan kameralar tercih edilmelidir.
Bu yaklaşımla MiniDV, MikroMV, DVD ve Memory Stick kullanılabilir. Medyasının kolay ve ucuz olması, değişik formatlarda digital kayıt yapabilmesi, tüm markalar tarafından tercih edilmesi, teknoloji gelişimlerinin bu medya üzerinde yapılması, uzun kayıt süresi sunması açısından MiniDV formatı burada öne çıkmaktadır.

4-CCD seçimi.
İşin en önemli noktalarından birisi bu özelliğe karar verilmesidir. Video kameralar artık 1M piksel çözünürlükte kayıt imkanı vermektedir. 3 CCD kameralar 3x1M piksel çözünürlük verirken 1 CCD kameralar 1M piksel çözünürlük verebilmektedir. Eskiden 3 CCD kameralar çok pahalıydı fakat gelişen teknoloji ile bu profesyonel makinalar alınabilir fiyatlara inmiştir. Geleceğe de yatırım yapmak ve düşen fiyatlar da göz önüne alınarak 3 CCD bir sisteme yatırım yapmak çok yerinde bir tercih olacaktır.

5-Kontrol düğmelerinin hem elektronik hem de mekanik olması tercih edilmelidir.
Sualtında çok yoğun kullanılan kontrol düğmelerinin mekanik erişimli de olması tercih edilmelidir. Mekanik kontrol yarı/tam profesyonel sistemlerin vazgeçilmez şartıdır.

6-Birden fazla kayıt medyası kullanabilmesi tercih edilmelidir.
MiniDV formatında kayıt yapabilmenin yanında �still image� denilen fotoğraf karelerinin kayıtlarını saklayabilmek amacıyla Memory Stick de kullanabilmesi tercih edilmelidir. Memory Stick üzerine ayrıca MPEG formatında video kaydı da yapabilmelidir. İleride ucuzlayacak bu medyaları bu kamera üzerinde kullanabilmek mümkün olacaktır. Dual kayıt ortamı tercih edilmelidir.

7-İletişim kanallarının çok olması tercih edilmelidir.
İyi bir kamerada analog/digital giriş/çıkışlar bulunmalıdır. Ayrıca kablosuz iletişime imkan vermelidir. Bu amaçla aşağıdaki iletişim kanalları olmalıdır:
-USB
-i.LINK(IEEE1394) IN/OUT
-Video IN/OUT
-S-Video IN/OUT
-Audio IN/OUT
-Bluetooth (Bazı profesyonel sistemlerde henüz yaygın kullanımda değil)
-Kulaklık
-Harici Mikrofon

8-Dahili ışık ve geniş ekran LCD olmalıdır.
Geniş ekran LCD ve bu ekran üzerinde dokunmatik foksiyonların kullanımı olmalıdır. Dahili ışık sistemi kendi içinde olmalıdır(Bu sadece dış çekimlerde kullanılabilir).

9-Tecrübe edilmiş ve en az bir yıldır kullanılan bir kamera olması tercih edilmelidir.
Kameranın piyasada 1 veya 2 yıldır kullanılıyor olması bu kamera hakkında görüşlerin oluşmasını sağlar. Böylece zayıf ve güçlü yanları tecrübelerden öğrenilir. Ayrıca hızla çıkan yeni modellerin bir altında model olması
piyasa fiyatını aşağıya çeker. Ayrıca Türkiye�de kullanılacağından PAL sistemi seçilmesi gerekmektedir.

Bu özelliklere uyan kamera Sony DCR-TRV940E modelidir. Türkiye�de resmi satış fiyatı KDV dahil $2500 dır. Yurt dışındaki satış fiyatı yaklaşık $1700 dır.

Housing: Sualtı housing sistemi seçimi video kamera ile paralel yürütülen bir seçim olmalıdır. Housing üreten firmalar bazen çok başarılı housing�ler üretmesine karşılık bunlarda kullanılacak kameralar istenilen özellikleri sağlamamaktadır, ya da bunun tersi bir durum söz konusu olabilmektedir. Teknolojik gelişmeleri de takip ederek housing ve kamera ikilisi için doğru bir eşleştirme yapabilmek gerekmektedir.

Housing seçimlerinde bazı temel kriterler vardır, bunlar: Kontrol mekanizmasının mekanik mi, elektronik mi olacağı, dışa takılabilen renkli monitörün olup olmayacağı, makro/geniş açı/renk düzeltme filitresi lenslerinin kullanım kolaylığı ve bütün bu özelliklerin uygun fiyata alınabilmesidir.
Öncelikle bu özelliklerdeki seçimlere karar verilmesi gerekmektedir.
Kamera olarak Sony DCR-TRV940E seçimine uygun olarak housing seçimini gerçekleştirmek gerekmektedir.

Bu düzeyde housing için istenen özellikler şunlar olmalıdır:

1-Kontrol mekanizmasının seçimi.
Housingler elektronik ve/veya mekanik olmak üzere iki şekilde kontrol edilmektedir. Elektronik kontrol mekanizması, tutma kollarının üzerinde olduğundan birçok fonksiyona kolaylıkla erişip, yumuşak hareketlerle kullanabilmeyi sağlar. Buna karşılık iki önemli dezavantajı vardır: Pilin bitmesi veya elektronik aksamda meydana gelebilecek bir arıza nedeniyle veya derinlerde basınç yüzünden takılı kalabilen kontrol düğmeleri nedeniyle kamera kullanılamaz duruma düşebilir.
Mekanik kontrol mekanizmaları, elektronik mekanizmalara göre kullanımı biraz daha zor olmakla beraber, elektronik aksaklıkların getirdiği zorluklar asla yaşanmaz. Kaliteli ve denemiş mekanik kontrollü housinglerde kontrol düğmeleri takılı kalmayacak şekilde yerleştirilirler. Fakat kamerayı housing içine koyarken dikkatli olmak ve kontrol mekanizmalarının çalıştığına emin olmak gerekmektedir.
Deneyimli sualtı videocularının mekanik kontrollü housingleri daha çok tercih ettikleri görülmektedir.

2- Kontrol düğmeleri.
Bu düzeydeki bir sualtı housing sistemi için profesyonel kontrol mekanizmalarına ihtiyaç vardır. Bunlardan bazıları çok önemlidir ve seçimi yaparken dikkat etmek gerekir. Bir housing sisteminde olması beklenen kontrol düğmeleri şunlardır:
-Power On/Off (Önemli, suya girmeden önce ve çıkışta kamerayı standby pozisyonuna getirmeye gerek kalmadan kapatılıp açılmasını ve güç tüketiminin azalmasını sağlar)
-Record/Standby (Önemli, fakat bütün housinglerde mevcut)
-Auto/Manual Focus seçimi ve Manual Focus Ayarı (Önemli, özellikle makro çalışmalarda ve çok planktonlu ortamlarda auto focus fonksiyonunu devre dışı bırakıp netlik ayarının manual yapılması gerekmektedir)
-Internal Flip Color Correction Filter (Önemli, derinliği az olan yerlerde mavi rengi filitre ederek renklere canlılık katmak için kullanılacak renk filitresinin housing�in içinde olması ve kolayca devreye alınabilmesi gerekmektedir)
-White Balance Set (Önemli, otomatik beyaz balans, sualtında ışığın azalmasıyla birlikte bazen kamerayı kandırıp çekimi bozabilmektedir. Bu nedenle bazen beyaz balans ayarının manual olarak set edilmesi gerekmektedir)
-Photo (Önemli, video modundan resim moduna geçerek fotoğraf çekilmesini sağlar)
-Zoom (Önemli, fakat bütün housinglerde mevcut)
-Manual Iris
-Shutter speed
-Exposure Set

3-Garanti, sağlamlık, derinliğe dayanıklılık.
-Housing sistemlerinde garanti süresi 1 veya 2 yıl olabilir, daha uzun garanti tercih sebebidir.
-Housing�in her koşulda rahat çalışabilmesi, bakımının kolay olması ve sık arızalanmaması tercih sebebidir. Bu açıdan bakıldığında mekanik sistemler, elektronik kontrollü sistemlere göre daha avantajlıdır.
-Birinci düzey housingler genellikle 50m. derinliğe dayanıklı üretilirler fakat 40m. den sonra mekanik kontrollerde sorunlar yaşanmaya başlanabilir. İkinci düzey housingler genellikle 60-100m. dayanıklılık standardında olmaktadır. Eğer kontrol mekanizması elektronik ise bu derinliklerden daha önce sorunlar yaşanma ihtimali bulunmaktadır. Bazı mekanik kontrollü housingler ise 140m. civarına kadar sorunsuz çalışabilmektedir, bu nedenle özellikle teknik dalgıçlar tarafından tercih edilmektedir.

4-Portlar.
Housing önüne takılan mercek ve filitrelerdir. Genellikle filitreleri housing içine koyarlarken, geniş/makro merceklerden oluşan portlar ise ıslak olarak(sualtında) housing önüne yerleştirilmektedir. Fakat çok gelişmiş portlarda hem makro, hem de geniş açı desteği kuru port olarak sağlanabilmektedir.
Bu portların fiyatları çok önemlidir, zira bazıları iyi bir kamera fiyatı kadar olabilmektedir.
İyi bir housing sisteminde mümkünse tek portta makro/geniş açı mercekleri olmalı veya iki ayrı port olarak suyun altında kolaylıkla değişim yapılabilmelidir.

5-Harici monitör.
Çok önemli kararlardan birisi de housing�in kendi vizörü dışında bir vizör kullanılıp kullanılmayacağına karar verilmesidir. Bunun avantajlı yönleri oldukça fazla olup tek dezavantajı ek maliyet getirmesidir. Sualtında canlıyı sürekli kadrajda tutabilmek için vizörden rahat bir şekilde bakılabilmesi gerekmektedir. Bazen de kamera insanın giremeyeceği alanlara sokulabilmekte ve bu durumda housing üzerindeki vizörden bakılamamaktadır. Bu nedenle housing üzerine takılabilen harici renkli monitör tercih edilmelidir. Bu canlının rahat bir şekilde kadrajda kalmasını, housing�in insanın giremeyeceği yerlerden görüntü alabilmesini ve kolları yormadan çekim yapılmasını sağlar. Sistemi oluştururken en azından ileride bu monitörün takılabilme özelliğinin olmasında fayda vardır. Monitörün elektriğinin kendi beslemesi ile olması önemlidir. Ayrıca monitör sualtında devre dışı kalsa bile vizörden bakılarak çekime devam edilebilmesi avantajdır. Bu açıdan housing üzerine monte edilmiş sabit monitörler bir dezavantaj yaratmaktadır. Zira vizörün yerine takılan monitör devre dışı kaldığında çekim görüntüsü izlenemez.

İstenilen teknik özellikler belirlendikten sonra tüm bunları içeren sistemin konfigürasyonunun çıkarılarak fiyat parametresinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Yukardaki özellikleri en yakın sağlayan housing sistemlerinin değerlendirmesi ve fiyatları aşağıda verilmiştir.

(1): Renk düzeltme filitresi, 0.56X geniş açı lens, taşıma kulpu fiyata dahil.
(2): Super Geniş açı lensi, step-up ring eklenerek bulunan fiyat.
(3): 0.5X Geniş açı lensi ve renk düzeltme filitresi fiyata dahil.
(4): Ayna ile housing�in soluna yansıtılan renkli ekran görüntüsü, sabit.
(5): L&M V950 elektronik ve mekanik kontroleri beraber kullanıyor, temel fonksiyonlar elektronik.
(6): S&S VX-950 elektronik ve mekanik kontrolleri beraber kullanıyor, temel fonksiyonlar elektronik.
(7): Sadece S&S BLX55 ışıkları için kullanılabiliyor, fiyata bu kontrol dahil edilmemiştir.
(8): Gates TRV950 geniş açı lensi 0.5X. Super Wide portu için ayrı bir fiyatlama yapılmalı.
(9): Gates TRV950 harici renkli monitörü hareketli.
(10): L&M V950 harici renkli monitörü hareketli.
(11): Ikelite makro ve geniş açı portlarının fiyatına ulaşılamadı.
*Toplam fiyata monitör, filitre, makro ve geniş açı lensler dahildir.

Işık : Bu seviyede ışık sistemlerinin seçimi çok öneml
idir ve aşağıdaki özellikler aranmalıdır:

1-Işık gücü ısı değeri olarak en az 5500 kelvin, tercihen 6000 kelvin olmalıdır.

2-Işığın watt cinsinden değeri en az 40W, tercihen 50W olmalıdır.

3-Gün ışığı veya buna yekın beyaz ışık üretmelidir. Bu nedenle halojen veya HID ışıklar tercih edilmelidir.
4-Tam şarj ile bir ışık kaynağı gün içinde 2 dalışa yetecek kadar çalışabilmeli. Her ne kadar ustalaştıkça sualtında ışık kaynağını kullanma süresi azalsa da en az 80dk. yetecek güç üretebilmesi çok önemlidir.

5-Işık kaynağı ikili olmalıdır, yani housing�in her iki tarafından ışık verebilmelidir. Işıklar oynayan ve yönü ayarlanan şekilde housing�e tutturulmalıdır.

6-Akü kesiminin ışıktan ayrı olması, değiştirme ve şarj etmede avantajlar sağlayacağı gibi, ışığın sürekli açılıp kapanmasından kaynaklanabilecek su alma sorunu da en aza indirgenmiş olur. Bu nedenle housing�in altına yerleştirilen ve enerji kabloları ile ışıklara bağlanan sistemler tercih edilmelidir.

7-Gerektiğinde ışığı daha da dağıtarak makro çekimlerde kullanılmasına olanak sağlayacak, ışığın önüne konulan dağıtıcıların takılabilmesi tercih edilmelidir.

Bu özelliklere sahip ışık kaynağı olarak NiteRider firmasının SKU 2501 HID video ışığı tercih edilebilir. Bu sistem her iki lambanın yaklaşık 2 saat tam kapasite ile yanmasını sağlayabilecek güç üretebilmektedir. Her birinden 40W ve 6000 kelvin ışık güzü üretecek gün ışığına yakın HID lambalar kullanılmaktadır. Her türlü housing sistemine monte edilmesi mümkündür, küçük ve kullanımı kolaydır. Işığı dağıtma filitreleri mevcuttur. Tek dezavantajı ışık gücünün kademeli olarak kullanımına olanak vermemesi, tek bir güçte ışık vermesidir.

NiteRider SKU 2501 HID ışık paketi (2 HID lamba, akü, housing bağlantı kiti, ışık dağıtma filitresi, şarj cihazı) $1718.

İkinci düzey için maliyet tablosu Seçenek-1:

(1) : Sea&Sea LX55 ışık sistemi.
(2) : Niterider SKU 2501 ışık sistemi.

İkinci düzey için maliyet tablosu Seçenek-2:

(1) : Sea&Sea BLX55 ışık sistemi, elektronik kontrollü, harici bataryalı.
(2) : Gates TRV-950 Super Geniş Açı Lensi ile(Makro ve geniş açı tek portta ve sabit), Niterider SKU 2501 ışık sistemi, monitör, taşıma çantası paketi.

İkinci düzey için 3 CCD, Sony TRV-940E Pal kamerası seçildi. Bu kameranın yerine 1 CCD fakat yüksek çözünürlüklü bir sistem tercih edilseydi Sony PC330 kamerası önerilebilir. Bu kameranın yurt dışı fiyatı yaklaşık $1.250 civarıdır.

Housing olarak Türkiye�de de temsilciliği bulunan ve dünyada da en çok tercih edilen Gates ve Sea&sSea housinglerinden biri seçilebilir. Her iki housing�in kendine göre avantajları bulunmaktadır. Fakat özellikle Sony TRV-940E kamera seçildiğinde Sea&Sea harici monitör seçeneği vermemektedir.

Sony PC330 kamerası seçildiğinde ise Gates PC330 housing seçilebilir.

Bu düzeyde $8.250-$10.450 arasında iyi bir sualtı görüntüleme sistemi kurmak mümkündür.

Üçüncü Düzey Sistemler İçin Öneriler:
Bu düzeydeki sistemler tam profesyonel sistemlerdir. Bu düzeyi de kendi içinde ikiye ayırabiliriz.
1)Mini DV kaset kullanan DV Cam kameralar.
2)Mini DV kaset kullanan HD-1 kameralar.

Bu sistemler de Mini DV kameralarla aynı kaseti kullanmasına karşılık, kaset döndürme hızı arttırılarak daha yoğun kayıt yapılması sağlanır ve böylece görüntü kalitesi daha yüksek olur. Ayrıca bu kameraların objektifleri daha geniş olduğunda ışığı daha iyi alır, ses kayıt imkanları da daha gelişmiştir. Örneğin hem DV hem de DV Cam kayıt yapabilen bir kamerada; DV kayıt yapıldığında kaset 60 dakika kullanılabilirken, DV Cam formatına geçildiğinde aynı kasete 40 dakikalık kayıt yapılabilmektedir.

Kamera: Bu seviyede seçilecek kamera ikinci seviyedeki kameranın özelliklerini sağlamalıdır. Bunun yanında kayıt formatı olarak DV ve DV Cam kullanabilmelidir. İkinci seviyede önerilen Sony TRV-940E Mini DV sisteminin özelliklerine sahip Sony DSR-PDX10P DV Cam modeli aynı housing sistemini kullanması açısından seçilebilir. PDX10P profesyonel bir DV Cam modelidir ve Gates TRV-950 housing içinde kullanılabilmektedir. Ayrıca Sea&Sea VX-950 housing de bu kamerayı desteklemektedir. Bu kameranın yurtdışı fiyatı $2.550 dır.

HD-1 kameralar için Gates�in çıkardığı HD-1 housing sistemi vardır. Bu housing ile JVC nin JY-HD10U, GR-HD1, GR-PD1 profesyonel kameraları desteklenmektedir. Fakat bu sistemler oldukça pahalıdır, bu nedenle benzer kalitede DV Cam kameralar daha mantıklı bir seçenek olarak durmaktadır.

Üçüncü düzey için maliyet tablosu:

(1) : Sea&amp
;Sea BLX55 ışık sistemi
(2) : Gates TRV-950 Super Geniş Açı Lensi ile(Makro ve geniş açı tek portta ve sabit), Niterider SKU 2501 ışık sistemi, monitör, taşıma çantası paketi.

Işık: Burada ışık sistemi olarak daha gelişmiş sistemler de kullanılabilir. Böyle bir kamera ve housing için kullanılan bu model ışıklar geniş açı çekimleri için ideal olmayacaktır. Bu nedenle en az 150W, 6000K güç üreten, dışarıdan beslemeli ışık sistemleri kullanılabilir. National Geographic ve Discovery gibi TV kanallarında seyrettiğimiz belgesel yapımlarının bazılarında bu tip sistemler kullanılmaktadır.

Sonuç olarak üçüncü seviyede kullanılacak kamera olarak DV Cam seçilmesi ve ikinci seviyedeki ışıkların yeterli görülmesi durumunda $550 ek maliyetle profesyonel bir sistemi kullanıyor olabilirsiniz. Fakat tabiki HD-1 kameraların seçilmesi durumunda tüm sistem birleşenlerinin maliyeti yükselecektir.

Buradan da görüldüğü gibi birinci ve ikinci seviyeler arasında oldukça yüksek bir fiyat farkı vardır. Fakat ikinci seviyenin üst limitlerindeki bir sistem ile üçüncü seviyenin alt limitlerindeki bir sistem arasında çok büyük bir farkı oluşmamaktadır.

Housing firmalarının kendi sistemleri için önerdiği ışık sistemlerini kullanmak doğru bir yaklaşımdır. Bununla beraber zaman içinde kendi geliştirdiğiniz veya uygun gördüğünüz ışık sistemlerini tercih edebilirsiniz. Bu seçimler ancak sualtında video ile belli deneyimler kazandıktan sonra yapılabilir.

Taşıma çantaları sualtı video sistemleri için çok önemlidir. Işık ve housing�i içine alan özel taşıma çantası ve kamerayı koruyan bir diğer çanta mutlaka alınması gereken aksesuarlardır. Çantaların uzun seyahatlere dayanıklı, sert kaplı ve uçak içine alınabilecek büyüklükte olması gerekmektedir. Makro çekimlerde kamerayı sabitlemek amacıyla sualtında tripod kullanılmalıdır. Bunun için yüzeyde kullandığımız tripodlar kullanılabilir fakat dalış bitiminde çok dikkatli temizlenmesi gerekmektedir. Housing�e monte edilen tripod mount kit bu amaçla kullanılmaktadır ve fiyatı da yaklaşık $100 civarıdır.

Bu çalışmada geçen marka ve modeller benim kişisel tercihlerimi yansıtmaktadır. Fiyatların bazıları yurtdışı Internet sitelerinden alınmış olup günümüz koşullarında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Mutlu PAYASLIOĞLU
ta2gw@antrak.org.tr